Specjalne pieniądze na czas wojny, czyli tajne banknoty E-71

• Banknoty E-71 zostały przygotowane na wypadek, gdyby doszło do wojny między państwami Układu Warszawskiego i NATO
• Do 27 marca banknoty z serii E-71 można obejrzeć na wystawie w Oddziale Okręgowym NBP w Krakowie. Potem będzie ona pokazywana w innych oddziałach, np. w kwietniu trafi do Opola

Tajne skrzynie specjalnego przeznaczenia…

– Wiedzieliśmy, że mamy w skarbcu NBP trzy skrzynie oznaczone symbolem E-71, na których napisane było, że zawierają "Materiały tajne specjalnego przeznaczenia". Dodatkowo opatrzone były informacją "Otworzyć tylko w wypadku wojny" – opowiada Barbara Jaroszek, dyrektor Departamentu Emisyjno-Skarbcowego NBP. – Musieliśmy więc zweryfikować możliwość ich otworzenia poza czasem wojny. Dodatkowo musieliśmy je odtajnić, a dokładnie, uznać, że te klauzule tajności nadane w czasach PRL-u już nie obowiązują – wyjaśnia.

– Dlatego, kiedy mogliśmy to wszystko zweryfikować prawnie, skrzynie zostały komisyjnie otworzone w roku 2014 – dodaje.

…o wartości jedynie historycznej

– Mogliśmy się domyślić, że w środku będą banknoty, jednak trzeba szczerze powiedzieć, że coś, co zostało wyprodukowane 50 lat temu, w żadnym stopniu nie pomogłoby nam, gdyby ta wojna rzeczywiście wybuchła. Zdawaliśmy też sobie sprawę, że w środku są raczej materiały, które mają znaczenie wyłącznie historyczne – wspomina rozmówczyni Tomasza Miary. I rzeczywiście: – W środku znajdowały się materiały do produkcji banknotów, narzędzia do ich produkcji oraz wydrukowane próbne arkusze tych banknotów. 11 różnych nominałów: od nominału 1 zł do nominału 2000 zł – wylicza.

Po co komu banknoty serii E-71?

– Na ten temat krążą różne domysły, żaden nie został do dzisiaj naukowo udowodniony. Są trzy tezy, do czego te banknoty miały służyć: po pierwsze mogłyby być użyte, gdyby doszło do wojny na naszym terytorium. Po drugie w przypadku agresji państw Układu Warszawskiego na państwa zachodnie. Trzecia wersja jest taka, że Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych nie mogłaby tych banknotów produkować i musiałyby być produkowane gdzie indziej – wylicza dyrektor Jaroszek. – W dawnych czasach była to powszechna metoda działania, że na wypadek wojny przygotowywano tego typu zapasy – stwierdza.

– Być może państwo się zastanawiają, czy tego rodzaju skrzynia, tylko oczywiście nowocześniejsza, nie jest obecnie gdzieś schowana na wypadek wojny? Nie, w dzisiejszych czasach nie jest to możliwe – zapewnia.

Przeczytaj także

• Banknoty: trzymane w portfelu niedoceniane, choć wartościowe, dzieła sztuki
• Pieniądze nasze codzienne i kolekcjonerskie. Jak powstają, ile są warte?
• Polski banknot "żyje" coraz dłużej. Zobacz, ile pieniędzy znajduje się w obiegu

Posłuchaj

9:10

Banknoty E-71: pieniądze na wypadek wojny (Trójka do trzeciej)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Tomasz Miara
Gość: Barbara Jaroszek (dyrektor Departamentu Emisyjno-Skarbcowego NBP)
Data emisji: 6.03.2023
Godzina emisji: 12.27

pr