Pałac Schaffgotschów w Cieplicach (Trójka po królewsku)
Cieplice: okazała i doskonale zachowana siedziba rodu Schaffgotschów
2023-12-04, 21:12 | aktualizacja 2023-12-04, 21:12
Cieplice są znanym dolnośląskim uzdrowiskiem i choć położone niedaleko Jeleniej Góry, przez wieku były samodzielnym miasteczkiem. Dopiero w połowie lat 30. XX wieku miejscowość została wchłonięta przez większego sąsiada. A jednak imponujący pałac rodziny Schaffgotschów znajdujący się w Cieplicach, wciąż nie należy do najbardziej znanych zabytków tego regionu. A szkoda…
- Pierwsze wzmianki o leczniczych źródłach w Cieplicach pojawiają się bardzo wcześnie, bo już w latach 80. XIII wieku!
- Rozwój miejscowości związany jest z rodziną Schaffgotschów, która od połowy XIV wieku, aż do końca II wojny światowej miała tu swój majątek i rodową siedzibę, oraz sprowadzonymi przez nią w XV w. cystersami.
500 lat w rękach jednej rodziny
Cieplice właściwie od początku swojego istnienia były miejscowością niezwykłą i to co najmniej z dwóch powodów: po pierwsze z uwagi na lecznicze źródła. Legendy mówią, że odkrył je książę Bolesław Wysoki w 1175 roku, jednak o wiele bardziej prawdopodobny jest fakt, że książę, wychowany na zachodnich dworach, jako pierwszy dostrzegł po prostu ich potencjał. Którego zresztą nie wykorzystał: zrobił to dopiero blisko wiek później jego wnuk, Bolesław II Rogatka sprowadzając tutaj zakon augustianów, których wkrótce zastąpili joannici ze Strzegomia. To oni oficjalnym dokumentem z 18 marca 1281 roku otrzymali miejscowość Calidus Fons (Ciepłe źródła – stąd późniejsze Cieplice).
Drugą niezwykłą sprawą jest fakt, że od połowy XIV wieku aż do końca II wojny światowej Cieplice były w rękach tej samej rodziny. W tym rejonie to rzadkość, gdyż burzliwe dzieje Dolnego Śląska sprawiły, że fortuny rodziły się i znikały, a majątki i posiadłości często zmieniały właścicieli. Pewnym wytłumaczeniem może być fakt, że w tym wypadku chodzi o rodzinę Schaffgotschów: niezwykle zamożną, wpływową i skoligaconą z dynastiami Anhaltów, Wettinów i Hohenzollernów. Byli oni właścicielami rozległych dóbr, m.in. zamków w Żmigrodzie, Chojnicach, pałaców w Kopicach, Sobieszowie, Sulisławiu i Wrocławiu. O niektórych z tych miejsc opisywaliśmy już w „Trójce po Królewsku”.
Niezwykle zbiory, bogaty wystrój
Niezwykle okazały pałac w Cieplicach swoimi korzeniami sięga XVI wieku, kiedy to stał w tym miejscu dwór przebudowany na przełomie XVII i XVIII stulecia. Po pożarze, w latach 80. XVIII wieku powstała okazała barokowa siedziba, która jeszcze kilkukrotnie była przebudowywana. Mimo to była siedzibą rodu Schaffgotschów i miejscem, gdzie prezentowane były ich niezwykle bogate kolekcje: m.in. białej broni, broni strzeleckiej, zbroi. Miejscowa biblioteka słynęła ze starodruków i uważana była za jedną z najbogatszych i najciekawszych na Dolnym Śląsku.
Znając historię tego regionu, ale także najnowszą historię Polski, można uznać za niezwykły fakt, że pałac w Cieplicach przetrwał w stanie właściwie nienaruszonym II wojnę światową, a co ciekawe, zachował również sporą część swojego wyposażenia: m.in. przepiękne okrągłe piece kaflowe, piękne plafony, kolorowe posadzki, a nawet obicia ścian. – Co ciekawe, w sali balowej wisi ogromne lustro z XIX wieku, które zostało sprowadzone z Amsterdamu – dodaje Marek Gaworski, autor przewodników i książek polskich o zamkach i pałacach.
Przeczytaj także
- Zamek Cisy: średniowieczne ruiny w cieniu popularnego Książa
- Pałac w Nakle Śląskim – neogotycka posiadłość rodu Donnersmarcków
- Zamek w Pułtusku. Mieszanka elementów renesansowych, barokowych i klasycystycznych
Posłuchaj
4:03
Dodaj do playlisty
***
Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 4.12.2023
Godzina emisji: 10.48
pr