Nieznane nagrania Lecha Wałęsy i Karola Modzelewskiego w Ossolineum
Nieznane wcześniej nagrania wypowiedzi Lecha Wałęsy i Karola Modzelewskiego z lat 80. XX w., archiwum fotografii Niezależnej Agencji Fotograficznej Dementi, kopia Porozumień Sierpniowych znajdują się w zbiorze archiwaliów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu. To w jego strukturach powstał Ośrodek Badań nad Opozycją w PRL.
Lech Wałęsa na czele delegacji Solidarności w Krakowie w 1980 roku
Foto: Maciej Sachor/PAP
W przededniach 45. rocznicy Porozumień Sierpniowych Ossolineum przypomniała, że w ich zasobach znajduje się bardzo bogaty zbiór archiwaliów dokumentujących historię Solidarności oraz działalność opozycyjną w okresie PRL.
Zbiory związane z działalnością opozycji dzięki darczyńcom
Dr Łukasz Kamiński, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, podkreśli, że w Ossolineum gromadzono materiały związane z działalnością opozycji PRL od lat 70. XX w. – W naszych zbiorach znajduje się na przykład kopia Porozumień Sierpniowych, którą otrzymali strajkujący we Wrocławiu i dopiero po otrzymaniu tego dokumentu przerwali strajk. Ranga tego dokumentu jest duża, ponieważ oryginały Porozumień Sierpniowych zaginęły – mówił Kamiński.
Dyrektor podkreślił, że zbiory Ossolineum w tym obszarze powiększają się dzięki darczyńcom. – Twórcy Niezależnej Agencji Fotograficznej Dementi przekazali nam całe swoje archiwum. To wielki impuls dla nas, aby przyśpieszyć prace nad okresem lat 80. – mówił dyrektor.
Zdjęcia ze strajków, demonstracji i głodówek
Tomasz Kizny, fotograf agencji Dementi, przypomniał, że agencja powstała 31 sierpnia 1982 r. i przez szereg lat działa w podziemiu. – Dokumentowaliśmy strajki, demonstracje, głodówki, wszelkie przejawy i formy oporu społecznego. Agencja funkcjonowała w drugim obiegu wydawniczym; współpracowaliśmy z podziemnymi czasopismami w Polsce i zagranicznymi tytułami, poprzez agencje AP, AFP i Reuters – mówił Kizny.
Fotografowie agencji dokumentowali też wydarzenia w innych państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Członkowie Dementi są autorami około 30 tys. zdjęć, z czego 8 tys. zostało już zdigitalizowanych.
Pierwsze wywiady prasowe z Lechem Wałęsą
Dzięki darczyńcom Ossolineum dysponuje m.in. archiwum Biura Interwencyjnego KOR, które działało w latach 1977 – 1980. Do Ossolineum trafił również dar dziennikarza Tomasza Wróblewskiego, syna wieloletniego publicysty "Polityki” Andrzeja Wróblewskiego. – To taśmy magnetofonowe nagrane przez jego ojca Andrzej Wróblewskiego, bardzo zaangażowanego w relacjonowanie tego, co się działo w latach 80., był w Stoczni Gdańskiej, przeprowadzał wywiady z działaczami Solidarności, m.in. pierwszy wywiad, który ukazał się z Lechem Wałęsą w oficjalnej prasie i ten wywiad mamy na taśmie – mówił Piotr Sroka z Ośrodka Badań nad opozycją PRL. Na taśmach są również wypowiedzi m.in. Karola Modzelewskiego, wówczas pracownika PAN we Wrocławiu (PAP).