"Kobiety w Kosmosie". Przypominamy osiągnięcia kobiet w dziedzinie astronomii

Jako pierwszy, w kwietniu 1961 roku, w kosmos poleciał Jurij Gagarin. Lądującym na Księżycu szlaki przetarli w 1969 roku Neil Armstrong i Edwin "Buzz" Aldrin. Dziewięć lat później ponad 190 godzin w kosmosie spędził gen. Mirosław Hermaszewski; pierwszy i wciąż jedyny Polak, który opuścił naszą planetę. Niedługo (według planów już 29 maja) jego podróż powtórzy Sławosz Uznański-Wiśniewski. 

O tych wyczynach mówimy często, wyróżniają je podręczniki. Nazwiska tych, którzy byli pierwszymi w kosmosie, znają nawet osoby, które na co dzień nie interesują się astronomią i podróżami pozaziemskimi. Za ich lotami stoją jednak całe zespoły i osoby, bez których pracy opuszczenie Ziemi nie byłoby możliwe. Niestety, ich zasługi są często pomijane.

Kobiety, bez których podbój kosmosu byłby niemożliwy

Na lot rakiety składa się wiele elementów, a jednym z kluczowych są skomplikowane obliczenia. To właśnie dzięki nim wiadomo, w jakim przedziale czasowym pojazd kosmiczny może wystartować i jaką trajektorię powinien obrać. Choć dziś wspierają nas w tym zaawansowane komputery, podczas pierwszych misji technologiczne możliwości były znacznie skromniejsze – dlatego tak istotna była precyzyjna praca ludzi. 

Jedną z takich "zapomnianych bohaterek" jest Katherine Johnson - to dzięki jej obliczeniom możliwe było zaplanowanie pierwszego załogowego lotu na Księżyc, misji Apollo 11. Mało kto wie, że to również przygotowane przez nią awaryjne karty nawigacyjne i obliczane doraźnie mapy astronomiczne pomogły w bezpiecznym powrocie misji Apollo 13.

Warto też pamiętać o Margaret Hamilton, jednej z pierwszych programistek w historii. Wraz ze swoim zespołem (pełniła funkcję dyrektorki ds. inżynierii oprogramowania w Laboratorium Instrumentacji MIT) przygotowała software systemu pokładowego programu kosmicznego "Apollo". Tego samego, dzięki któremu Armstrong i Aldrin mogli stanąć na Księżycu.

A co z kobietami, które same poleciały w kosmos? W końcu Gagarin czy Hermaszewski to nie jedyni pionierzy lotów pozaziemskich. Dziś na Międzynarodową Stacją Kosmiczną regularnie wyruszają mieszane zespoły, jednak ktoś musiał przecierać szlaki. Była to radziecka kosmonautka Walentina Tierieszkowa, która w 1963 roku jako pierwsza kobieta w historii odbyła lot w kosmos. Na pokładzie statku Wostok 6 spędziła poza Ziemią 71 godzin, okrążając planetę 48 razy.

"Kobiety w Kosmosie". Specjalny cykl radiowej Trójki

Kosmiczny temat 28. Pikniku Naukowego Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik skłonił nas do poszukiwania kobiet w kosmosie. Z tego powstał natomiast specjalny cykl "Kobiety w Kosmosie", który prezentujemy przy okazji wydarzenia. 

Odcinki przygotowała Anna Kowalczyk, autorka dobrze znanego słuchaczom Trójki cyklu "Brakująca Połowa Dziejów" Poznamy w nich historie oraz dokonania Katherine Johnson, Margaret Hamilton, Walentiny Tierieszkowej i innych kobiet związanych z kosmosem. Pierwszy odcinek cyklu zaprezentujemy dziś w audycji "Swoją Drogą" (godz. 11.00-13.00). Pozostałe są dostępne na stronie polskieradio.pl. A osoby, które odwiedzą stadion PGE Narodowy w trakcie 28. Pikniku Naukowego, będą mogły odszukać nasze specjalne "monidło" z kodem QR prowadzącym do wszystkich odcinków podcastu.

qch/k