Jak udostępnić świat niewidomym. Dostępność w kulturze i społeczeństwie (Klub Trójki)
Jak udostępnić świat niewidomym. Dostępność w kulturze i społeczeństwie
2024-11-13, 21:11 | aktualizacja 2024-11-13, 21:11
13 listopada obchodzimy Międzynarodowy Dzień Niewidomych - to okazja żeby przyjrzeć się dostępności przestrzeni, kultury i w ogóle sfery publicznej – także tej wirtualnej - dla osób niewidomych. Michał Matus gościł w studiu Szymona Chełstowskiego, psychologa z Fundacji Avalon, Emilię Śmiechowską, badaczkę UKSW, oraz Kamila Wiśniewskiego, osobę niewidomą, ale także pracownika "Avalonu", który opowiada o kwestii dostępności z własnej perspektywy. Łączymy się również z Malwiną Antoniszczak, zajmująca się projektowaniem uwzględniającym potrzeby osób niewidomych.
Ile osób z dysfunkcją wzroku jest w Polsce? Udzielenie konkretnej jest w tym przypadku trudne. Nie mamy jednoznacznych danych statystycznych, które odnoszą się do osób niewidomych lub słabo widzących. - Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce jest około 2 milionów osób z dysfunkcją wzroku. Jeśli chodzi o osoby całkowicie niewidome to szacunki są różne: między 100 a 300 tysięcy osób niewidomych znajduje się w bazach statystycznych. Z kolei Polski Związek Niewidomych zrzesza ok. 55 tysięcy członków - opowiada Emilia Śmiechowska-Petrovskij.
Posłuchaj
47:22
Dodaj do playlisty
Ekspertka podkreśla w "Klubie Trójki", że osoby z dysfunkcją wzroku jest niezwykle zróżnicowana. - Mamy tu osoby niewidome od urodzenia i ociemniałe w dorosłym lub starszym wieku. Mamy też osoby słabowidzące, które dysponują pewnymi możliwościami wzrokowymi, ale o różnym charakterze - wymienia badaczka. - W dodatku niepełnosprawność wzrokowa jest silnie skorelowana z wiekiem. Ocenia się, że jedna na trzy osoby po 65. roku życia posiada jakąś postać choroby ograniczającej - dodaje.
Czytaj także
- Ekspertka: mężczyzna się nie bada, bo wierzy, że jest niezniszczalny
- Jak sport spajał Państwo Polskie? Niepodległa potrzebowała piłkarzy
Kto pyta nie szkodzi, czyli savoir-vivre wobec niewidomych
Jak pomóc osobie niewidomej, aby jej nie zaszkodzić? Kamil Wiśniewski radzi, by zawsze zacząć od pytania o to, jak możemy pomóc i czy jest ona w ogóle potrzebna. - Są różne sytuacje. Czasem, wracając do domu po ciężkim dniu, szybko idę na autobus. Szybciej dotrę sam, dlatego bardziej komfortowo będzie dla mnie nie skorzystać tym razem z pomocy; to teren dla mnie znany i taki, na którym czuję się bezpiecznie - opowiada rozmówca Michała Matusa.
Kiedy jednak pomoc będzie potrzebna pamiętajmy, że może ona mieć różne formy. Czasem będzie to asysta przy wchodzeniu po schodach, innym razem doprowadzenie do windy. Kiedy natomiast stajemy się przewodnikiem, przede wszystkim dajmy się złapać osobie niewidomej za łokieć. - Osoba będąca przewodnikiem idzie pół kroku przed osobą niewidomą. Tak idąc czuję, kiedy łokieć przewodnika się zniża lub kiedy jest wyżej. Wtedy wiem, że ta osoba wchodzi na stopień lub z niego schodzi - wyjaśnia gość radiowej Trójki.
Życie w świecie z barierami
- Na pewno jest to ogromne obciążenie dla osób, które doświadczają takich trudności. Jednakże przy odpowiednim wsparciu, jak również niewątpliwie dużej sile woli, można z tym wszystkim sobie poradzić. To dotyczy jednak sytuacji, kiedy mamy wsparcie społeczne i zasoby. Natomiast to, co jest na początku, jest bardzo dotkliwe. To duży ciężar dla takich osób - zaznacza Szymon Chełstowski.
Psycholog zwraca uwagę, że radzenie sobie z wyzwaniami psychicznymi u osób z dysfunkcją wzroku może wyglądać różnie. Wszystko zależy od wielu czynników. - Myślę, że kwestia wsparcia społecznego i własnych zasobów to kluczowe pojęcia. Osoby niewidome i z dużymi dysfunkcjami wzroku wykształcają różne strategie adaptacyjne. Jedna z nich to rozwijanie umiejętności adaptacyjnych i samodzielności - tłumaczy.
Kultura dostępna dla osób niewidomych
Dysfunkcja wzroku nie powinna oznaczać ograniczenia możliwości obcowania z kulturą i sztuką. Dziś, jak zaznacza dr Malwina Antoniszczak, w ostatnich latach muzea się zmieniają i stają się coraz bardziej dostępne dla osób z niepełnosprawnością narządu wzrokowego. - Przestały być miejscem zabezpieczania zbiorów; są otwarte na bardzo różnych zwiedzających - opowiada projektantka.
- Teoretycznie muzea mogłyby być bardzo dostępne dla takich osób. Niektóre są, inne mniej. To zależy od rodzaju muzeum. Jeżeli wprowadzamy na wystawę na przykład repliki i elementy, których można dotykać, to w zasadzie można je zaprojektować w sposób uniwersalny. Taki, żeby były pomocą dla każdego, również osób z dysfunkcją wzroku. Na wystawach na przykład pojawiają się bioramy. Niestety najczęściej nie są one dostępne. Gdyby były trochę bardziej odporne na dotyk, to mógłby ich dotknąć każdy - sugeruje ekspertka.
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Michał Matus
Goście: Szymon Chełstowski (psycholog, Fundacja Avalon), Emilię Śmiechowska-Petrovskij (UKSW), Kamil Wiśniewski (Fundacja Avalon), dr Malwina Antoniszczak (projektantka wzornictwa, wykładowca na kierunku Design w Instytucie Sztuki i Designu na Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie)
Data emisji: 13.11.2024
Godzina emisji: 20.08
pr/qch