Obywatel kultury – warszawski przegląd filmów Siergieja Paradżanowa
2024-10-22, 11:10 | aktualizacja 2024-10-22, 14:10
Urodzony sto lat temu Siergiej Paradżanow był jednym z najważniejszych reżyserów XX wieku. Dzięki retrospektywie w warszawskim kinie Iluzjon można przypomnieć sobie twórczość artysty, którego radziecka władza przez pięć lat więziła w kolonii karnej.
Posłuchaj
Siergiej Paradżanow urodził się w 1924 roku w Tbilisi, a jego prawdziwe nazwisko brzmiało Sarkis Paradżanian. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych reżyserów XX wieku, inspirację dla kolejnych pokoleń twórców filmowych. Zanim zajął się reżyserią, uczęszczał do szkoły muzycznej, gdzie uczył się gry na skrzypcach i śpiewu. Jego edukacja została przerwana przez II wojnę światową, po zakończeniu której ukończył studia reżyserskie w prestiżowym moskiewskim WGIK-u.
Paradżanow był wizjonerem, który w swoich filmach potrafił łączyć różne dziedziny sztuki. Jego najważniejsze dzieła, takie jak "Cienie zapomnianych przodków" czy "Barwy granatu", są pełne wizualnych metafor i symboliki, które przenikają się z muzyką i folklorem. Niezależność artystyczna i otwarte głoszenie poglądów politycznych przysporzyły mu wielu wrogów w radzieckim reżimie. W latach 70. na pięć lat trafił do więzienia, pod zarzutem homoseksualizmu i spekulanctwa. Zmarł w 1990 roku w Erywaniu.
Obywatel kultury
W stulecie urodzin Paradżanowa w warszawskim kinie Iluzjon w dniach 19-24 października odbywa się retrospektywa filmów reżysera. W drugiej części przeglądu będzie można obejrzeć nieco mniej znane, wczesne filmy tego artysty. Jest wśród nich "Andriesz", czyli filmowa baśń, którą Paradżanow zadebiutował na dużym ekranie w 1954 roku. W ostatnim dniu pokazane zostaną natomiast krótkometrażowe dzieła reżysera.
Siergiej Paradżanow miał ormiańskie korzenie, urodził się w Gruzji, a swoje filmy kręcił w różnych częściach Związku Radzieckiego. Stąd też trudno jednoznacznie przypisać reżysera do jednej, konkretnej narodowości.
– Myślę, że on był przede wszystkim obywatelem kultury – mówi współorganizatorka retrospektywy Katarzyna Wajda. Podkreśla przy tym, że Paradżanow nawet w czasach, gdy przebywał w kolonii karnej, nie przestał tworzyć, poświęcając się m.in. malarstwu. – Jego biografia pokazuje, że kultura i sztuka to są wartości, które pozwalają nam przeżyć najgorszy historycznie czas – dodaje filmoznawczyni.
Czytaj też:
- Festiwal filmowy "Ukraina!" – spotkanie z ukraińską kulturą w Warszawie
- Jubileuszowy 40. Warszawski Festiwal Filmowy
***
Tytuł audycji: Fajny film
Autor: Ryszard Jaźwiński
Gość: Katarzyna Wajda (filmoznawczyni)
Data emisji: 22.10.2024
Godzina emisji: 10.46
kc