Olgierd Łukaszewicz w roli Wojciecha Jastrzębowskiego, pioniera integracji europejskiej

• Wojciech Jastrzębowski (1799–1882) był przyrodnikiem, pedagogiem i krajoznawcą, a także profesorem botaniki, fizyki, zoologii i ogrodnictwa w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa na Marymoncie koło Warszawy.
• W niedzielę, 21 lipca o godz. 15 na Rynku Starego Miasta w Warszawie zostanie zaprezentowany spektakl w reżyserii i z udziałem Olgierda Łukaszewicza, poświęcony Jastrzębowskiemu i jego "Konstytucji dla Europy". 

Olgierd Łukaszewicz sporą część życia poświęcił na promowanie postaci Wojciecha Jastrzębowskiego i stworzonej przez niego "Konstytucji dla Europy".

– Dla mnie jest zachwycające, że rówieśnik Adama Mickiewicza podpisywał te swoje myśli do prawa ustalającego wieczny pokój w Europie jako mieszkaniec Europy. My często widzimy siebie tylko jako obywateli naszej ojczyzny, Polski, a dzisiaj nadszedł czas, w którym musimy rzeczywiście myśleć w kategoriach europejskich – tłumaczy aktor.

– To jest piękne, że ktoś, kto czytał "Odę do młodości" Adama Mickiewicza, przełożył ją na swój sposób: łączmy się, spójrzmy na świat jako pewną całość, weźmy za ten glob odpowiedzialność i obudźmy się, żeby te horyzonty zobaczyć z wyższego pułapu. I to jest właśnie ciekawe, piękne, romantyczne, a jednocześnie bardzo praktyczne w Jastrzębowskim – dodaje gość "Zapraszamy do Trójki".

Człowiek wielu talentów

Dr Hubert Wajs przypomina, że Jastrzębowski był z zawodu przyrodnikiem, zajmował się także opracowaniem astronomicznych badań prowadzonych w XVIII wieku na Zamku Królewskim. Był członkiem Królewskiego Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i to właśnie w archiwach tej instytucji zachował się rękopis "Konstytucji dla Europy".

– Ten tekst rękopiśmienny jest najpełniejszy, bo wcześniejsze wersje on drukował w ówczesnych gazetach. To było zrozumiałe, bo już w czasie Konstytucji 3 Maja tak to działało, że moje myśli szybciutko szły do drukarza, żeby wszyscy, przynajmniej w Warszawie, mogli je znać – mówi dyrektor Archiwum Akt Dawnych.

Romantyk, pozytywista i ekolog

Dr Wajs zwraca uwagę, że postać Wojciecha Jastrzębowskiego jest bardzo trudna do zaklasyfikowania. – Jak na niego patrzymy, to, jak mówił prof. Łukaszewicz, widzimy jego połączenie z romantyzmem, ale on takim romantykiem to specjalnie nie był. On tak naprawdę był wychowany w oświeceniu i konstytucja dla Europy ma te elementy oświeceniowe. Nie ma siły, żeby Jastrzębowski nie znał "Traktatu o wiecznym pokoju" Kanta, który powstał parę lat przed jego urodzeniem w 1799 roku.  

– Z drugiej strony, jak patrzymy na to, co robił potem, to wpisywało się to w działalność pozytywistyczną. Te wszystkie działania związane z opisywaniem polskiej przyrody, gromadzeniem materiałów, wycieczkami, pokazywaniem kraju. Jeśli szukalibyśmy jakiegoś człowieka, który zajmował się ekologią w XIX wieku w Polsce, to na pewno byśmy pokazali Jastrzębowskiego – uważa historyk. 

Europejski wizjoner

Wiele XIX-wiecznych pomysłów Jastrzębowskiego odpowiada rozwiązaniom, jakie przyjęła zjednoczona Europa sto lat później. W jego konstytucji było na przykład miejsce dla Kongresu Europejskiego, będącego odpowiednikiem dzisiejszego Parlamentu Europejskiego.

– On sugerował nawet to, co dziś jest dyskutowane, czyli żeby była wspólna armia, żeby cała broń była pod kontrolą jednego ośrodka, właśnie Kongresu Europejskiego. Tam jest wiele elementów, które się zrealizowały w dzisiejszej Unii Europejskiej – mówi Olgierd Łukaszewicz.

Posłuchaj

12:04

Wojciech Jastrzębowski – człowiek renesansu o proeuropejskiej orientacji (Zapraszamy do Trójki)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Czytaj też: 

• Wielka Nagroda Festiwalu "Dwa Teatry" – wyróżnienie dla najlepszych aktorów teatralnych
• Ignacy Gogolewski - ostatni polski romantyczny aktor

***

Tytuł audycji: Zapraszamy do Trójki
Prowadzi: Michał Matus
Goście: Olgierd Łukaszewicz (aktor), dr Hubert Wajs (historyk)
Data emisji: 20.07.2024
Godzina emisji: 8.18

kc/kmp