Tantiemy z internetu: dlaczego są tak ważne i kiedy wreszcie polscy twórcy będą je otrzymywać?

• Tantiemy to wynagrodzenia z tytułu odtworzenia utworu (film, muzyka, fotografia, książka, etc.), które płacą twórcom telewizja, radio, kino. 
• Obowiązująca już od dwóch lat dyrektywa unijna zobowiązuje Polskę do uregulowania kwestii wynagradzania twórców za kontent umieszczany na platformach VOD. Przygotowana nowelizacja ustawy o prawach autorskich, uwzględniająca tę dyrektywę, rok temu zeszła z procedowania w parlamencie.

Polska jest ostatnim krajem w Unii europejskiej, który nie implementował prawa unijnego ws. praw autorskich i praw pokrewnych. Dalsze zwlekanie z tą sprawą grozi Polsce nałożeniem poważnych kar, o czym jasno mówił minister Sienkiewicz. Jednocześnie na początku stycznia sami artyści stworzyli jednolity front, wywierający w tej sprawie zdecydowany nacisk na MKID. To wszystko razem doprowadziło, jak się wydaje, do przełomu w tej kwestii.

Po co są tantiemy?

– System tantiemowy w Polsce jest, moim zdaniem, systemem anachronicznym. Wydaje mi się, że tantiemy zawsze miały służyć jako swoiste stypendium dla twórców wysokoartystycznych. W tym sensie, że to powinny być osoby, które robią film raz do roku, raz na dwa lata, a nie robią reklam, nie robią "tasiemców". I powinny z tych tantiem dostawać pieniądze, które pozwalają im pracować, żyć i normalnie przygotowywać się do kolejnych projektów – mówi scenarzysta Kasper Bajon. – W tym momencie tantiemy są tak wymyślone, że największe dostają twórcy "tasiemców" – bo to jest liczone od wyświetlenia, od godzin, od czasu – nie zaś twórcy wysokoartystyczni – wyjaśnia.

– Więc wydawało mi się, że ten moment jest dobrym momentem, aby porozmawiać, czym w ogóle są tantiemy i jaka jest ich rola. Czy taką samą wartość mają filmy artystyczne i dokudrama na TVN. A to do końca nie jest rozróżnione – wskazuje.

Przeczytaj także:

• Tantiemy dla polskich filmowców od platform streamingowych: problem wciąż nie rozwiązany
• Filmowcy apelują do ministra kultury ws. tantiem z internetu. "To nie podatek, to wynagrodzenie dla autorów"
• Tantiemy dla twórców - dlaczego platformy streamingowe ich nie płacą?
• Platformy streamingowe wciąż nie płacą tantiem. Filmowcy ponaglają rząd

Fundament niezależności

– Zgadzam się z tym, co powiedział Kasper: jesteśmy w Europie, która ma zupełnie inne podejście do twórców, do ochrony lokalnej kultury europejskiej. W europejskich systemach twórcy kina artystycznego, zaangażowanego są beneficjentami, bo to wzmacnia ich niezależność – mówi Łukasz Ronduda, dając przykład Agnieszki Holland i jej filmu "Zielona granica", który powstał za rządów PiS-u tylko dzięki tantiemom. – Duży film, jeden z najważniejszych w ostatnich latach powstał poza wielkimi instytucjami państwowymi tylko dlatego, że ona, jako niezależna twórczyni, miała ideę kina, które musi wyrazić ten czas, opowiedzieć tę historię. I to wypływa z twórcy, który ma tę niezależność właśnie dzięki tantiemom – tłumaczy.

- To pokazuje pewną zasadę, dlaczego potrzebujemy tantiem: żebyśmy mieli niezależną, krytyczną, zaangażowana kulturę, która musi być wspierana. I ten pomysł Kaspra, aby połączyć tantiemy z pewną jakością, wartością, wzmocnieniem pewnych postaw, jest bardzo dobry – dodaje.

Posłuchaj

32:35

Tantiemy za odtwarzanie utworów w internecie: kiedy polscy twórcy je dostaną? (Trzy strony dźwięku/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Trzy strony dźwięku
Prowadzi: Max Cegielski
Goście: Łukasz Ronduda (reżyser filmowy, historyk i krytyk sztuki), Kasper Bajon (scenarzysta, pisarz)
Data emisji: 2.03.2024
Godziny emisji: 11.11, 11.22, 11.35, 11.48

pr/wmkor