Pałac Rostworowskich w Gębicach (Trójka po królewsku)
Pałac Rostworowskich w Gębicach: dom polskich patriotów
2023-12-21, 14:12 | aktualizacja 2023-12-21, 16:12
Pałac w Gębicach jest stosunkowo młody, gdyż liczy sobie "zaledwie" dwa wieki. Jednak warto na niego zwrócić uwagę, gdyż mimo przebudowy pod koniec XIX wieku, zachował cechy "czystego" klasycyzmu. A przy odrobinie szczęścia prywatni właściciele pozwolą zwiedzić urokliwą posiadłość.
- W roku 1831 w pałacu w Gębicach gościł Adam Mickiewicz będący tu przejazdem w drodze do Drezna.
- Ostatnim właścicielem pałacu w Gębicach był Stanisław Rostworowski, żołnierz Legionów, uczestnik Powstań Śląskich, adiutant gen. Sikorskiego i członek KG AK, zamordowany przez AK
Choć sam pałac powstał w latach 20. XIX wieku, a jego nazwa odwołuje się do ostatnich przed II wojną światową właścicieli, to historia samej miejscowości sięga wieku XII wieku: pierwsza wzmianka o wsi pochodzi ponoć z roku 1136. Za to pierwszy drewniany dwór należący, podobnie jak okoliczne dobra, do rodziny Miaskowskich, powstał tu w wieku XVI i był otoczony ogrodem w stylu włoskim.
Pałac w "czystym" stylu klasycystycznym
Przez kolejne lata Gębice przechodziły w kolejne ręce, aż w 1816 roku trafiły do Bogusława Bojanowskiego. Jego córka Antonina wyszła za mąż za Hieronima Gorzeńskiego, który po śmierci teścia odziedziczył majątek i wybudował ok. 1825 roku klasycystyczny dwór o doskonałych proporcjach.
– Zbudowany został na planie prostokąta. Od frontu wyróżnia się pięknym portykiem z jońskimi kolumnami. Nad nim umieszczono płaskorzeźbę z herbami Gorzeńskich (Nałęcz) i Bojanowskich (Junosza). Dwukondygnacyjny budynek nakryto niskim, czterospadowym dachem – opisuje budowlę Marek Gaworski.
Przeczytaj także
- Pałac w Boguchwale: wyraz niespełnionych ambicji księcia Teodora Lubomirskiego
- Cieplice: okazała i doskonale zachowana siedziba rodu Schaffgotschów
- Pałac w Golejewku – wielkopolskie założenie w stylu brytyjskim
Znowu prywatna posiadłość
Niestety, po śmierci Hieronima Gorzeńskiego majątek ponownie został sprzedany i przez kolejne kilkadziesiąt lat należał do kolejnych rodzin, by wreszcie w 1883 trafić w ręce Marii Mycielskiej. To ona rozbudowała pałac dobudowując neorenesansowe skrzydło z niską wieżą z tarasem widokowym. Od 1935 roku mieszkał w Gębicach i zarządzał nimi Stanisław Rostworowski, mąż Zofii Mycielskiej (córki Marii). Ten autor wielu publikacji z dziedziny wojskowości, nauk przyrodniczych i rolniczych, żołnierz Legionów, uczestnik powstań śląskich, adiutant gen. Sikorskiego, członek Komendy Głównej AK, zginął z rąk gestapo 11 sierpnia 1944 roku w Krakowie.
Po wojnie majątek został przejęty przez skarb państwa, a wdowa wraz z dziećmi musiała go opuścić. W pałacu ulokowano żłobek. Niszczejącą budowlę w latach 70. przejął Komitet ds. Radia i Telewizji, który urządził w nim ośrodek wypoczynkowy. Po przemianach Gębice zostały sprzedane, jednak nie sprawdziły się jako ośrodek konferencyjny. Po kolejnej zmianie właściciela pałac stał się rezydencją prywatną.
Posłuchaj
3:53
Dodaj do playlisty
***
Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 21.12.2023
Godzina emisji: 10.48
pr/kq