Pałac prezydencki w Warszawie i jego burzliwa historia (Trójka po królewsku)
Rezydencja hetmanów, Lubomirskich i Radziwiłłów, czyli Pałac Prezydencki i jego historia
2023-11-20, 14:11 | aktualizacja 2023-11-20, 15:11
Wśród wielu pięknych pałaców Warszawy znajduje się też jeden z najważniejszych – i nie zawsze dostępnych dla zwiedzających – w kraju. – Dziś zabieramy państwa na Krakowskie Przedmieście, do dawnej okazałej rezydencji Koniecpolskich i Radziwiłłów, która znana jest obecnie jako Pałac Prezydencki. Może się wydawać, że swoją funkcję pełni od wielu lat, tak naprawdę siedzibą głowy państwa stał się dopiero w latach 90. – przypomina Marta Piasecka, zapraszając na "Trójkę po królewsku".
- Klasycystyczna siedziba hetmana Koniecpolskiego. Jakie są jej początki?
- Lubomirscy, Radziwiłłowie i władze zaborcy rosyjskiego. Kto rezydował w pałacu?
- Pożar, zniszczenia wojenne i kolejna odbudowa. Współczesne dzieje pałacu.
Jak długa jest historia tego miejsca? – Budowę pałacu rozpoczęto w latach 40. XVII wieku, dla hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego. Projekt opracował Constantino Tencalla, twórca m.in. kolumny Zygmunta. Jednak inicjator budowy zmarł przed ukończeniem pałacu. Prace dokończono na polecenie syna architekta, Aleksandra. Do 1655 roku powstała budowla w stylu klasycystycznym. Główny budynek posiada trzy kondygnacje, boczna skrzydła po dwie – opowiada Marek Gaworski.
Zniszczenia, przebudowa i powstanie teatru
Główną elewację pałacu zdobi attyka z alegorycznymi figurami. – Wcześniej było ich osiem. Obecnie tylko dwie są oryginalne, reszta uległa zniszczeniu w pożarze w XIX wieku – wyjaśnia Trójkowy przewodnik po najpiękniejszych polskich zamkach i pałacach.
Niedługo po ukończeniu budowy Stanisław Koniecpolski zdecydował się ją sprzedać. Posiadłość stała się własnością hetmana Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. Jednak już po 15 latach pałac, po restauracji, jaka była konieczna po potopie szwedzkim, trafił w ręce rodziny Radziwiłłów. – W czasie ich obecności w tym miejscu zaszło wiele zmian. Między innymi przebudowano i zmodernizowano wnętrza i… założono teatr – wylicza gość "Trójki po królewsku".
Siedziba namiestnika Królestwa Polskiego
Kolejne bardzo duże zmiany przyniósł wiek XIX. – Od 1818 roku pałac była własnością Królestwa Polskiego. Budowla została przebudowana w stylu klasycystycznym przez Chrystiana Piotra Aignera i po zakończeniu prac został on przeznaczony na siedzibę namiestnika – mówi Marek Gaworski.
Czytaj także:
- Bitwa pod Prostkami i Tatarzy, którzy plądrowali Prusy
- Mikołaj Krzysztof Radziwiłł "Sierotka" - szkodliwa gorliwość neofity
- Potop szwedzki, Targowica, porwania do haremu. Burzliwe losy rodu Radziwiłłów
Pożar i niszczące przebudowy zaborcy rosyjskiego
Niestety w 1852 roku główna część pałacu została spustoszona przez pożar, ale udało się go odbudować. Kolejne dziesięciolecia nie były łatwe, bo pałac znalazł się we władaniu rosyjskich władz. – Te przeprowadziły wiele niekorzystnych zmian, szczególnie we wnętrzach. Zostały one dostosowane do ich potrzeb. Wybito wiele nowych przejść, powstały nowe ściany. W ten sposób zniszczono m.in. wielką sień na parterze, którą podzielono na kilka nowych pomieszczeń – wyjaśnia rozmówca Marty Piaseckiej.
Posłuchaj
3:45
Dodaj do playlisty
Odrodzona Rzeczpospolita i odbudowa pałacu
Koniec I wojny światowej oznaczał dla pałacu remont i powrót do dawnego blasku, przywracanie budowli klasycystycznego charakteru. – Dawna rezydencja Radziwiłłów została przeznaczona na siedzibę prezydium rady ministrów Polski odrodzonej. Sprzed pałacu usunięto także pomnik carskiego namiestnika, który w tym miejscu stał przez blisko 50 lat – dodaje gość Trójki.
II wojna światowa oznaczała dla pałacu bardzo silne zniszczenia wnętrz, które znowu zmieniły swój charakter. Powojenny, mający przywrócić budowli splendor remont trwał na przełomie lat 40. i 50. Po jego zakończeniu pałac stał się siedzibą rady ministrów, by w latach 90. zostać siedzibą głowy państwa i jego kancelarii.
Pałac Prezydencki - dzień otwarty/W Pałacu Prezydenckim
***
Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 20.11.2023
Godzina emisji: 10.48
gs