"Rykowisko" Ewy Szkurłat - opowieść o zwyczajach godowych jeleni (Reportaż w Trójce)
Miłosne manewry jeleni w Gorcach. Reportaż "Rykowisko" Ewy Szkurłat [POSŁUCHAJ]
2023-11-16, 08:11 | aktualizacja 2023-11-27, 09:11
Gorce to pasmo górskie leżące w Beskidach Zachodnich. To też miejsce, gdzie na rykowisko schodzi się najwięcej jeleni. W tym parku narodowym mają spokój i mogą bezpiecznie oddawać się amorom. Obserwują je myśliwi i pracownicy parku, którzy na różne sposoby próbują wabić opętane hormonami zwierzęta. A o godowych zwyczajach jeleni opowiadają bohaterowie reportażu Ewy Szkurłat.
- Jesienią, kiedy nadejdą pierwsze przymrozki, jelenie rozpoczynają rykowisko. Samce walczą wówczas o partnerki w ramach doboru naturalnego.
- Stałym elementem tego okresu są ryki byków niosące się po terenie rykowiska. Leśnicy potrafią je odtwarzać na tyle skutecznie, że jeleń nie jest w stanie ich odróżnić od faktycznego głosu, jaki może wydać przeciwnik.
- Łanie zawsze wybierają mocniejszego byka. Z tego powodu samce muszą być zdolne do pokonania konkurentów. Pokonany byk może jednak próbować sił u innych samic.
Po pierwszych przymrozkach zaczyna się rykowisko, czyli swoista próba sił między bykami. W tym czasie, o ile samiec przebywa sam, leśniczy mogą się zbliżyć do nich na odległość nawet kilkunastu metrów.
Ryki i piski
Ryk byka potrafi ugiąć kolana rywali i wywołać drżenie wśród chmary łań. Umożliwia to odpowiednia konstrukcja tchawicy. Myśliwi, za sprawą naśladującego ten narząd wabika, potrafią odtwarzać ten ryk; o ile doświadczony leśnik go rozróżni, o tyle jeleń nie usłyszy różnicy. – Byki też wydają różne głosy, także jeleń może udawać, że to jakiś chłystek, który jeszcze nie potrafi wydawać głosu – wyjaśnia dr Jan Loch z Gorczańskiego Parku Narodowego.
Przeplatanej rykami ciszy panującej w Gorcach towarzyszą pojedyncze popiskiwania ptaków. – To młode sikory; właściwie to głosy młodych piskląt, szukających w zakamarkach kory larw owadów – opowiada leśniczy Piotr Gabryś.
Walka o stado
Łanie zawsze wybierają sobie mocniejszego byka. Jeśli o jej względy zabiega inny samiec, musi najpierw przegonić oponenta. – Jeśli to byk mocny, to wchodzi w to stado siłą. Byk stadny mu się sprzeciwia i dochodzi do walki między nimi. Ten, który przegra, odchodzi raczej cicho; zwycięzca zaryczy z kolei tryumfalnym głosem zwycięzcy – tłumaczy dr Jan Loch.
Najczęściej czytane:
- Dariusz Wajs, twórca Archiwum Społecznego Ziemi Zakrzowieckiej [POSŁUCHAJ REPORTAŻU]
- Codzienność z odrobiną szaleństwa, czyli życie wielodzietnej rodziny [POSŁUCHAJ REPORTAŻU]
Przegrany samiec może jednak próbować szczęścia z innym stadem. – Są też młodsze łanie, które nie wchodzą jeszcze w stado. Próbuje je wówczas dobrać do siebie – dodaje bohater reportażu.
Posłuchaj
16:50
Dodaj do playlisty
– Kiedy temperatury spadają prawie do zera, są przymrozki w górach, wtedy większość byków intensywnie ryczy i rykowisko nabiera najsilniejszego charakteru – wyjaśnia Piotr Gabryś. – Proces doboru naturalnego, czyli rykowisko, powtarza się w zupełnie odmienny sposób. To nie jest tak, że jak byk zdobędzie sobie chmarę łań, to ma ją później na lata. Co roku musi zdobywać te łanie i nie dać się zwyciężyć innemu bykowi – dodaje leśniczy.
"Rykowisko" – reportaż Ewy Szkurłat o okresie godowym jeleni szlachetnych/Polskie Radio
Tytuł reportażu: "Rykowisko"
Autor reportażu: Ewa Szkurłat (Polskie Radio Kraków)
Data emisji: 15.11.2023
Godzina emisji: 22.24
qch