Pałac w Wilanowie. Od królewskiej rezydencji do siedziby Muzeum Narodowego

• Skromne początki jednego z najpiękniejszych polskich pałaców. Kiedy zbudowano w Wilanowie pierwszy dwór?
• Zapierająca dech w piersiach królewska rezydencja. Jak król Jan III Sobieski zmienił pałac w Wilanowie?
• Rozbudowany, zdewastowany, odnowiony, ograbiony. Burzliwe losy pałacu i parku.

– Całe założenie w Wilanowie jest wspaniałym miejscem. Każdy, kto interesuje się polskimi zabytkami, musi koniecznie zwiedzić pałac i park. Zwłaszcza że jest to chyba jedyny zachowany w oryginalnym stanie pałac, który nie został zniszczony w czasie II wojny światowej. Pałac co prawda został obrabowany przez okupantów, park częściowo zdewastowano, ale nie uległ on spaleniu, tak jak inne zabytki w stolicy – przyznaje Marek Gaworski. 

Włoska willa i francuska rezydencja

Jak dawna jest historia pałacu? – Okoliczne ziemie należały w XVI wieku do rodziny Milanowskich, którzy zbudowali tu swój dwór. W połowie kolejnego stulecia Leszczyński rozpoczął budową pałacu, jednak dopiero gdy dobra w 1677 roku stały się własnością Jana III Sobieskiego, zostały poczynione kroki zmierzające do zakończenia prac. Król swój nowy majątek nazwał "Villa nova" i postanowił tu właśnie założyć swoją letnią siedzibę. 

Władca zlecił budowę rezydencji, którą zaprojektował spolonizowany Włoch Augustyn Locci. – Początkowo była to niewielka parterowa budowla, z czterema wieżami alkierzowymi w narożach. Na początku lat 80. zdecydowano jednak o rozbudowie kompleksu na miarę króla. Pałac powiększono, wzniesiono galerie ogrodowe z wieżami, fasadę ozdobiono piękną dekoracją. Potem w kolejnych latach pałac był systematycznie powiększany. Wzniesiona budowla łączyła w sobie styl włoskiej barokowej willi i francuskiej rezydencji z czasów Ludwika XIV – opisuje dzieje kompleksu Trójkowy ekspert. 

Niezwykły splendor wilanowskiej rezydencji

Pod koniec XVII wieku pałac przeszedł w posiadanie królowej Marii Kazimiery i jej synów, a w latach 20. XVIII wieku stał się własnością Elżbiety Sieniawskiej. – W dalszym ciągu prowadziła ona prace mające za zadanie nadanie założeniu większego splendoru. Wówczas powstały boczne skrzydła i pałac uzyskał charakterystyczny kształt podkowy – dodaje rozmówca Marty Piaseckiej. 

 Przeczytaj także:

• Król Jan III Sobieski. "Jego legendę stworzyli potomni"
• Prof. Mirosław Nagielski: Sobieski zakładał, że jak padnie Wiedeń, padnie i Kraków
• Maria Kazimiera w Rzymie - ambasadorka kultury i rodu Sobieskich

Od królewskiej rezydencji do siedziby Muzeum Narodowego 

W kolejnych latach pałac należał do króla Augusta II Mocnego i rodzin Czartoryskich i Lubomirskich. – W latach 70. XVIII wieku przeprowadzono remont pod kierunkiem Szymona Bogumiła Zuga. Wówczas zmianom uległa wielka sień oraz prywatne apartamenty księżnej Lubomirskiej. Niestety pod koniec stulecia wojska carskie zdewastowały dawną królewską rezydencję, która potem należała do rodziny Potockich. 

Posłuchaj

3:55

Pałac w Wilanowie. Od królewskiej rezydencji do siedziby Muzeum Narodowego (Trójka po królewsku)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Nowy właściciele pałac odrestaurowali i powiększyli. Przeprowadzono także prace w ogrodzie, który przekształcono w park. W kolejnych latach zmieniono wystrój wnętrz, zbudowano grobowiec Potockich i przebudowano budowle gospodarcze. Pod koniec XIX stulecia założenie stało się własnością Branickich. W ich posiadaniu pałac pozostał aż do końca II wojny światowej, kiedy to stał się własnością Skarbu Państwa. Po remoncie stał się siedzibą jednego z oddziałów Muzeum Narodowego, sam będąc jednym z najcenniejszych zabytków w Polsce. 

Warszawa - Wilanów | Pałac w Wilanowie | Wilanów z drona | Wilanów Palace - Warsaw Poland/dronecompanion

***

Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 6.11.2023
Godzina emisji: 10.46

gs