Mogiły, których nikt nie odwiedza. Reportaż "Pamięć o tych, którzy żyli przed nami" (Trójka/Reportaż)
Mogiły, których nikt nie odwiedza. Reportaż "Pamięć o tych, którzy żyli przed nami" [POSŁUCHAJ]
2023-11-02, 09:11 | aktualizacja 2023-11-02, 09:11
Listopad to czas pamięci o tych, którzy odeszli. O naszej historii opowiadają nagrobne płyty, daty i inskrypcje przywołują czas, w jakim osoba zmarła żyła. Zatrzymanie się i zaduma nad konkretnym grobem to jak "dotknięcie" czasu przeszłego. Zapraszamy do wysłuchania reportażu pt. "Pamięć o tych, którzy żyli przed nami" .
- W listopadzie wielu z nas wspomina bliskich, rodziców, krewnych, przyjaciół, znajomych, którzy odeszli.
- Tradycyjnie odwiedzamy też cmentarze, aby zapalić znicze i pomodlić się za zmarłych – nie tylko najbliższych, ale też za ludzi kultury, zasłużonych w walkach o niepodległość i wielu innych, ważnych dla historii i dziejów Polski.
- Reportaż zatytułowany "Pamięć o tych, którzy żyli przed nami" autorstwa Urszuli Żółtowskiej opowiada o grobach nieznanych z imienia ludzi, którzy oddali swoje życie za ojczyznę.
Podczas odwiedzenia grobów najbliższych spacerujemy alejami, czytamy napisy na kolejnych nagrobkach i nasze myśli biegną do historii pochowanych tam osób. Ale na wielu cmentarzach jest wiele mogił, szczególnie z czasów wojny, z napisami NN, nazwisko nieznane.
Trudna historia powstańcza
Szczególnie Warszawa z jej trudną historią powstańczą jest usiana takimi grobami. Mimo ciężkiej pracy historyków i wolontariuszy Muzeum Powstania Warszawskiego szacuje się, że wciąż jest jeszcze kilkadziesiąt tysięcy osób, których miejsc pochówku do dziś nie znamy. To pokazuje, jak wiele rodzin nie wie, jakie były losy ich bliskich i gdzie zostali pochowani.
– Pięknym zwyczajem jest zapalanie zniczy na grobach bliskich, ale też na tych, których już nikt nie odwiedza. Płonące znicze i świeczki są symbolem pamięci o zmarłych, wszystkich zmarłych… – podkreśla w reportażu Urszula Żółtowska.
Posłuchaj
32:55
Dodaj do playlisty
Przeczytaj także:
- Polskie cmentarze na obczyźnie
- Historia Polski na światowych cmentarzach. "Cmentarze czyta się jak księgi"
- Tu leżą słynni Polacy. Najważniejsze polskie nekropolie
"Miejsce, którego nie sposób ominąć"
– Trudno ominąć te groby – wskazuje jeden z głosów obecnych w reportażu. – Warto chociażby zatrzymać się, na chwilę – dodaje drugi.
– Przypomina mi się pewne mądre zdanie księdza prymasa Wyszyńskiego. Powiedział coś, co zresztą zostało potem mottem cmentarza na Powązkach: "Kiedy gaśnie pamięć, mówić będą kamienie". – Te pomniki na pewno będą stać dłużej niż my. I to właśnie to miejsce będzie świadczyło o historii – podsumował jeden z bohaterów reportażu.
Stare Powązki - spacer z przewodnikiem/VAVA pl - Warszawa na filmowo
Cmentarz Powstańców Warszawy
W czasie Powstania Warszawskiego zginęło od 150 do 200 tysięcy Polaków (w tym jedynie 16 tysięcy z nich było żołnierzami), miasto na rozkaz Hitlera zostało zrównane z ziemią.
29 listopada 1945 roku otwarto na warszawskiej Woli cmentarz, który stał się przede wszystkim miejscem pochówku cywilnych ofiar Powstania Warszawskiego, a także żołnierzy Armii Krajowej. To szczególne miejsce - największa nekropolia Powstania Warszawskiego - skrywa prochy ponad stu czterech tysięcy ludzi. Większość z nich pozostaje bezimienna.
Pochówki na Cmentarzu Powstańców Warszawy trwały aż do wczesnych lat 50. XX w. Ostatecznie w 177 mogiłach cmentarza oraz w kurhanie znalazły się prochy ponad 104 tysięcy osób. Większość z nich to cywile. Liczbę pochowanych żołnierzy Powstania szacuje się na 8-10 tysięcy. W osobnych kwaterach pochowani zostali także m.in. żołnierze kampanii polskiej z 1939 roku, żołnierze 1 Dywizji Piechoty im. Kościuszki, a także Żydzi rozstrzelani na terenie stadionu Skry.
***
Tytuł reportażu: "Pamięć o tych, którzy żyli przed nami"
Autorka reportażu: Urszula Żółtowska
Data emisji: 1.11.2023
Godzina emisji: 22.10
uż/zch/PR Historia