"Lato z Radiem" sprawdza recepturę kołacza śląskiego. Wizyta na Górnym Śląsku
2023-08-30, 13:08 | aktualizacja 2023-08-30, 13:08
Kołocz śląski, czy inaczej kołacz śląski, to tradycyjny drożdżowy wypiek z Górnego Śląska, który wywodzi się z tradycji wypiekania kołacza staropolskiego. Od roku 2011 produkt ten wpisany jest do rejestru chronionych oznaczeń geograficznych.
"Lato z Radiem" kosztuje kołacza śląskiego
Na początku audycji Patryk Bedliński poinformował, że obie wersje, "kołacz" i "kołocz", są akceptowalne. Chodzi tu rzecz jasna o słodki placek popularny na Górnym Śląsku i na Śląsku Opolskim. - Mamy maślany zapach, złocistą posypkę w typie kruszonki. Są też warianty. Może być wariant z nadzieniem serowym, makowym albo jabłkowym. Może być również wariant bez nadzienia - wylicza reporter.
Jakie wymiary powinien mieć kołacz śląski?
Choć kołacz powszechnie kojarzy się z kształtem koła, ten śląski jest prostokątem i ma bardzo konkretne wymiary: 40 cm na 60 cm. - W ciastkarniach mamy standardowe blachy. Mniejsze wersje pod piekarnik domowy można zrobić, ale trzeba wtedy przeliczyć recepturę - tłumaczy Maria Magosz, właścicielka jednej z cukierni w Krapkowicach. Na rozczyn składają się mąka, drożdże, cukier i mleko. Do tego dodaje się jajko i masło.
Czytaj też:
- "LATO Z RADIEM" SPRAWDZA WŁAŚCIWOŚCI FASOLI WRZAWSKIEJ
- "LATO Z RADIEM" WYPIEKA CEBULARZE. WIZYTA W STAREJ WSI PIERWSZEJ
Jak wytwarza się kołacz śląski?
W produkcji cukierniczej stosuje się specjalistyczny sprzęt. Patryk Bedliński przyjrzał się pracy mieszałki przeznaczonej głównie do ciasta drożdżowego. - Ma ruchy podobne do tych, które wykonuje człowiek. Nie ubija tego ciasta, tylko delikatnie je miesza - podkreśla gość "Lata z Radiem". To postęp i ułatwienie w stosunku do czasów, kiedy ciasto wyrabiano tylko i wyłącznie ręcznie. Po wyrobieniu ciasto zostawia się do "ochłonięcia".
Na drewnianym stole ciasto dzielone jest na odpowiednie kęsy, a każdy kęs wałkuje się i rozkłada na wysmarowanej masłem blasze. - Jeżeli ciasto jest wywałkowane, a masa serowa nałożona, to nakładamy kruszonkę. Placuszki nie mogą być za grube. Muszą mieć jednakową grubość, żeby dobrze się wypiekły. Kołacz musi wyrosnąć, a później idzie do pieca - tłumaczy Maria Magosz.
Kiedy kołacz śląski zyskał Chronione Oznaczenie Geograficzne?
Kołacz śląski uważany był za wyrób magiczny, a jego wypiekiem zajmowały się tylko wyspecjalizowane gospodynie. Musiały one dbać m.in. o to, by nie dopuścić do powstawania przeciągów w pomieszczeniu, w którym wyrabiano ciasto. Specjalne umiejętności potrzebne są również dziś. - Kwestia układania cienkiej kruszonki to lata praktyki. (...) Kruszonka składa się z masła, cukru i mąki - wylicza jedna z pań zajmujących się tym etapem wypieku.
W przypadku kołacza z nadzieniem makowym na warstwę ciasta nakładana jest warstwa maku, a dopiero na to warstwa kruszonki. Całość wędruje do pieca, gdzie w temperaturze 180 stopni spędza ok. 45 minut. To produkt wyjątkowy, od 27 lipca 2011 wpisany do rejestru jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. - Kołacz śląski może powstawać na terenie województwa opolskiego. Od roku 2012 certyfikujemy kołacz, co dwa lata mamy kontrolę - słyszymy.
Kiedy było pierwsze "Lato z Radiem"?
"Lato z Radiem" to kultowa audycja nadawana latem w Programie 1 Polskiego Radia; po raz pierwszy została wyemitowana 1 lipca 1971 roku. Pomysłodawcą i pierwszym szefem audycji był Aleksander Tarnawski. Początkowo był to magazyn turystyczny, trwający tylko kilkanaście minut. Nowością już pierwszych wydań była emisja na żywo, co w latach 70. XX wieku było nowatorskie. Sygnałem audycji od początku jest "Polka Dziadek". Letnim audycjom od wielu lat towarzyszą również muzyczne koncerty i płyty.
***
Tytuł audycji: Lato z Radiem
Prowadził: Kuba Marcinowicz
Reporter: Patryk Bedliński
Gość: Maria Magosz (właścicielka cukierni słynącej z kołaczy śląskich)
Data emisji: 30.08.2023
***
"Lato z Radiem" na antenie Programu 1 Polskiego Radia codziennie, od poniedziałku do soboty, w godzinach 9.00-12.00. Słuchaj też na stronie www.latozradiem.pl oraz w aplikacji mobilnej "Lato z Radiem". W środę (3.08) zaprasza Kuba Marcinowicz.
mg