"Niektórzy lubią poezję" – setne urodziny Wisławy Szymborskiej

Wacław Szymborski, wiceprezydent Rzeczypospolitej Zakopiańskiej, zarządzał dobrami Władysława hrabiego Zamoyskiego w Zakopanem i w Kórniku. W 1929 roku rodzina przeniosła się do Krakowa (po krótkim czasie spędzonym w Toruniu). Maria Wisława miała więc wtedy 6 lat. W Krakowie pozostała do końca. W Wielkopolsce i Zakopanem wypoczywała. Na początku lat 70. postanowiła zmienić kolejność swoich imion, co zostało poświadczone w jej metryce.

Wiersze Wisławy Szymborskiej ukazały się w 13 tomikach. Pierwszy, "Dlatego żyjemy", został wydany w 1952 roku. Przełomowym był tom "Wołanie do Yeti", opublikowany po okresie stalinowskim w 1957 roku. Ostatni wydano w roku śmierci poetki (2012) pod symptomatycznym tytułem "Wystarczy".

Ważnym, bo pierwszym po otrzymaniu przez Szymborską Literackiej Nagrody Nobla w 1996 roku był tom z 2002 roku, zatytułowany "Chwila". W roku jubileuszowym ukazały się natomiast "Wiersze wszystkie".

Nasza wieloletnia współpraca z wydawcami noblistki oraz z jej sekretarzem zaowocowała licznymi nagraniami. Mogliśmy dyskretnie obserwować uroczystości noblowskie oraz słuchać jej wykładu noblowskiego w Szwedzkiej Akademii 7 grudnia 1996 roku. Byliśmy świadkami zakładania Fundacji Wisławy Szymborskiej i ustanawiania nagrody jej imienia.

Dwukrotnie poetka gościła w Studiu im. Agnieszki Osieckiej: w 2002 roku, przy okazji premiery tomu "Chwila", oraz w 2010 roku, kiedy to ukazał się czteropłytowy album, w którym dwie płyty zawierają rejestrację jej lektury wierszy z tomów "Chwila" i "Dwukropek". "Dwukropek" został nagrany dla Trójki w studiu Radia Kraków, dzięki inicjatywie Michała Rusinka.

Wisława Szymborska w Trójce

Dla Trójki także zrealizowaliśmy dwa miniseriale na podstawie korespondencji Wisławy Szymborskiej z Kornelem Filipowiczem w 2016 roku (wyd. Znak) oraz ze Zbigniewem Herbertem w 2018 roku (wyd. a5). W lekturze pierwszej książki "Listy. Najlepiej w życiu ma twój kot" uczestniczyli Grażyna Barszczewska i Olgierd Łukaszewicz. Aktorka wystąpiła także w roli poetki obok Adama Ferencego, czytając fragmenty drugiego z tomów korespondencji, zatytułowanego "Jacyś złośliwi bogowie zakpili z nas okrutnie; korespondencja 1955–1996".  

W wieczór setnych urodzin Wisławy Szymborskiej przedstawiliśmy montaż fragmentów nagrań z naszego archiwum. Zacytowaliśmy też wykład noblowski (za Nobelprize.org). Naszym gościem był Robert Piaskowski, pełnomocnik prezydenta Krakowa do spraw kultury, który osobiście znał poetkę.

– To była zawsze praca nad jej legendarną nieśmiałością i unikaniem, co do zasady, wszelkiej ostentacji, celebry – wspomniał Robert Piaskowski. – Ona bardziej ceniła sobie sytuacje kameralne, prywatne. Nie uważała za stosowne mówić o sobie. Co prawda brała udział we własnych jubileuszach czy premierach książek, ale z dużym zawstydzeniem odbierała podkreślanie jej roli, mówienie o niej przez wielkie metafory. 

Wisława Szymborska w Trójce

Sama Szymborska opowiadała o swojej niechęci do publicznych zwierzeń, używając przykładu z dziedziny antropologii. – Podobno w Afryce są takie plemiona, które boją się fotografów. Uciekają, bo uważają, że fotografowie kradną duszę. Co prawda fotografów jakoś tam toleruję, natomiast wiem, że wchodzenie zanadto w czyjąś osobowość, zwierzanie się publiczne, to jest jakieś gubienie swojej własnej duszy.

Posłuchaj

52:09

"Niektórzy lubią poezję" – setne urodziny Wisławy Szymborskiej na "Scenie teatralnej Trójki"

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Do wysłuchania audycji "Scena teatralna Trójki" w niedzielę (2 lipca) zaprosili Barbara Marcinik i Wojciech Dorosz.