"»Ballady i romanse« albo kresów kres" (Scena teatralna Trójki)
"Scena teatralna Trójki". Podsumowujemy Rok Romantyzmu: "Ballady i romanse albo kresów kres"
2023-06-05, 14:06 | aktualizacja 2024-05-08, 11:05
Co by było, gdyby przyjaciele nie pomogli Adamowi Mickiewiczowi wydać jego debiutanckiego tomiku poezji? Ciekawe, co było z romantyzmem? – Pytał autor słuchowiska pod tytułem "Ballady i romanse albo kresów kres". Przed festiwalem "Dwa Teatry" tradycyjnie podsumowaliśmy poprzedni rok w Teatrze Polskiego Radia.
Wydanie pierwszego zbioru wierszy Mickiewicza, uznane za symboliczny początek polskiego romantyzmu, skłoniło nas do przeczytania i odczytania tych utworów na nowo.
Romuald Wicza-Pokojski, pisząc scenariusz słuchowiska oraz reżyserując je, inspiracji szukał na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim w Krasnogrudzie, w Międzynarodowym Centrum Dialogu, w Dworze Miłosza. To tam na przełomie czerwca i lipca 2022 odbywały się spotkania pod hasłem Wielkie Xięstwo Poezji. Fragmenty "Ballad i romansów" i całe wiersze z tomu osadził w realiach miejsca i czasu ich powstawania, ale też w kontekście wojny za naszą wschodnią granicą. Temat – mimo wojennych okoliczności – potraktował z pewnym dystansem, unikając dzięki temu patosu.
Wydaje się, że po roku "nasze" "Ballady i romanse" nabierają nowych znaczeń.
Słuchowisko poprzedziła rozmowa z gospodarzem Wielkiego Xięstwa Poezji – Krzysztofem Czyżewskim.
Dworek Miłosza w Krasnogrudzie
Posłuchaj
54:01
Dodaj do playlisty
Zapraszamy!
Barbara Marcinik i Wojciech Dorosz.
Poniżej – artykuł, który towarzyszył premierze na "Scenie teatralnej Trójki" 9.09.2022
***
2 lipca 2022 roku reżyser słuchowiska Romuald Wicza-Pokojski wraz z redaktorami STT odwiedził Dwór Miłosza w Krasnogrudzie. Od 30 czerwca do 2 lipca Ośrodek Pogranicze gościł tam poetów i tłumaczy z Polski, Białorusi i Ukrainy.
Spotkania odbywały się pod hasłem "Wielkie Xięstwo Poezji. Miłosz – Ukraina – Mickiewicz". 2 lipca był dniem "Ballad i romansów", przeczytanych przez gości w ich językach. Litewski literaturoznawca, także poeta, prof. Tomas Venclova wygłosił okolicznościowy odczyt pod tytułem "Mickiewicz – poeta rodzinnej Europy".
W Krasnogrudzie powstały reporterskie nagrania, których fragmenty znalazły się w słuchowisku. Nagrania dwójki aktorów – Olgi Sarzyńskiej i Marcina Hycnara – zostały wykonane w studiu Teatru Polskiego Radia. Reżyser, zarazem autor scenariusza słuchowiska, powierzył aktorom nie tylko interpretację wybranych wierszy z tomu "Ballady i romanse", ale także lekturę listów Mickiewicza do przyjaciół z czasu powstawania tych wierszy i prób ich wydania.
Kompozycje Piotra Salabera oraz inwencja reżysera dźwięku Andrzeja Brzoski wydobyły z młodzieńczej poezji Mickiewicza to, co decydowało o jej oryginalności i atrakcyjności – metafizykę, mroczne tajemnice krajobrazu litewskich borów i jezior. Ich siła oddziaływania na poetę, inspirujące jego wyobraźnię ludowe opowieści, wreszcie jego młodzieńcze zauroczenia znalazły swoje odzwierciedlenie w utworach, które zamieścił w "Balladach i romansach" i które stanowiły prawdziwe wyzwanie dla racjonalnych umysłów, ale zachwyciły pokrewne mu dusze przyjaciół – poetów.
Czy szansa na bliższe spotkania z poezją sprzed 200 lat przekona nas, że "Ballady i romanse" nie są jedynie zabytkiem z czasów wczesnego romantyzmu, czy odnajdziemy w nich brzmienia niespodziewanie znajome, rezonujące z tym, co przeżywamy w XXI wieku, dzisiaj?
Czy twórcy naszego premierowego słuchowiska sprostali wyzwaniu i zaproponowali nie tylko rocznicową ciekawostkę, ale równocześnie przerzucili pomost między "dawnymi a nowymi laty"?
Autor i reżyser – Romuald Wicza-Pokojski
Reżyseria dźwięku – Andrzej Brzoska
Realizacja nagrań – Wojciech Dorosz
Pomysł – Krzysztof Czyżewski i Barbara Marcinik
Muzyka – Piotr Salaber
Wystąpili
Olga Sarzyńska
Marcin Hycnar
Czas trwania – 36’54"