Pałac w Lewkowie – prezent dla siebie samego i potomności (Trójka po królewsku)
Pałac w Lewkowie – prezent dla siebie samego i potomności
2023-01-24, 16:01 | aktualizacja 2023-01-25, 09:01
"Sobie, swoim przyjaciołom, potomności" – napis takiej treści widnieje na portalu zdobiącym wejście do pałacu w Lewkowie. Ta wielkopolska posiadłość jest pamiątką po rodzinie Lipskich, która mieszkała tu od XVIII wieku.
Najstarsze wzmianki o Lewkowie pochodzą z początku XV wieku. Wieś często przechodziła z rąk do rąk – jej właścicielami były rody Łukomskich, Koźmińskich, Sokolnickich i Krzyżanowskich. W 1876 roku zakupił ją Wojciech Lipski, sędzia grodzki i łowczy kaliski, a także adiutant króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Nowy właściciel postanowił wybudować we wsi pałac, który miał dorównać słynnej wówczas rezydencji w Siernikach. Powstała niemal wierna kopia tamtej budowli, choć o nieco mniej idealnych proporcjach.
Rówieśnik Konstytucji
Budowę ukończono w 1791 roku, a więc w roku uchwalenia Konstytucji 3 maja, której Lipski był wielkim orędownikiem. Kilka lat po śmierci gospodarza, w 1810 roku, majątek przeszedł w ręce jego syna Wojciecha. Był on posłem na sejm i uczestnikiem powstania listopadowego odznaczonym krzyżem Virtuti Militari.
W pałacu znajdowały się antyczne meble i cenne dzieła sztuki pochodzące z rodzinnych zbiorów. Był tam też ogromny księgozbiór liczący około 10 tys. woluminów. Niestety, znaczną część wyposażenia budynku wywieźli Niemcy w czasie II wojny światowej. Zostały w nim jednak piękne polichromie wykonane na początku XIX wieku przez Franciszka Smuglewicza, zdobiące wiele pałacowych pomieszczeń.
Zniszczenie i odrodzenie
Ostatnim gospodarzem Lewkowa pochodzącym z rodu Lipskich był Jan, działacz gospodarczy, prezes Wielkopolskiego Związku Ziemian. W czasie wojny został aresztowany przez Gestapo i wywieziony do obozu koncentracyjnego. Zmarł w 1943 roku.
Po wojnie pałac został zdewastowany. Odrestaurowano go dopiero na przełomie lat 70. i 80., tuż przed przejęciem obiektu przez Muzeum Ziemi Kaliskiej. Dziś można go zwiedzać, podziwiając przy tym eksponaty pamiętające czasy świetności pałacu, gdy był on jeszcze oczkiem w głowie rodziny Lipskich.
Posłuchaj
4:15
Dodaj do playlisty
***
Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 24.01.2023
Godzina emisji: 9.33
kc