75-lecie Żydowskiego Instytutu Historycznego. Prezydent: to skarbnica wiedzy o polskich Żydach

Prezydent Andrzej Duda podziękował pracownikom ŻIH za opiekę nad zgromadzonymi w zbiorach tej instytucji świadectwami życia polskich Żydów oraz prowadzenie działalności upowszechniającej wiedzę na temat ich dziejów. "Dziękuję za to, że są Państwo wspaniałymi kustoszami pamięci, a Instytut skarbnicą wiedzy o życiu społecznym, politycznym i religijnym Żydów polskich. Wreszcie, dziękuję za ogromnie ważny wkład we współczesne odrodzenie społeczności żydowskiej w naszej Ojczyźnie" - napisał prezydent RP.

Wielowiekowa obecność Żydów w Polsce

Przypomniał o swojej obecności podczas otwarcia w 2017 r. stałej wystawy w siedzibie ŻIH "Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu", prezentującej działalność konspiracyjnej grupy "Oneg Szabat". Dodał, że dokumenty ukryte przez patrona ŻIH Emanuela Ringelbluma i jego współpracowników "stanowią fundament, na którym opiera się idea i etos Instytutu". Przypomniał, że miejsce w którym mieści się instytut jest wyjątkowe na mapie dawnej Warszawy, ponieważ obok siedziby ŻIH wznosiła się Wielka Synagoga na Tłomackiem, która została zniszczona przez okupantów niemieckich tuż po stłumieniu powstania w getcie warszawskim. "Świątynia - zapisana złotymi zgłoskami w historii wspólnych zmagań Żydów i Polaków o zachowanie tożsamości i odzyskanie naszego niepodległego państwa - została zburzona przez Niemców. Holocaust pochłonął niemal wszystkich żydowskich mieszkańców stolicy i całej Rzeczypospolitej. To bezprecedensowe w dziejach świata ludobójstwo będzie zawsze budzić grozę i przerażenie" - napisał prezydent.

"Niech przeszłość - zarówno ta tragiczna z lat wojny, jak i dalsza, związana z wielowiekową obecnością Żydów na ziemi Polin - spotyka się tu nadal z zainteresowaniem i uwagą zwłaszcza młodych pokoleń. Bo to ci ludzie, którzy często dopiero tutaj odkrywają własne korzenie, tworzyć będą przyszłość społeczności żydowskiej w Rzeczypospolitej" - podsumował Andrzej Duda.

Działalność ŻIH

Żydowski Instytut Historyczny powstał w 1947 r. z inicjatywy Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej. Obecnie w jego zasobach znajduje się archiwum liczące 7 tys. stron dokumentów, biblioteka z ok. 80 tysiącami woluminów, w tym prawie 700 starych druków i liczne rękopisy, ponad 8 tys. relacji ocalonych z Zagłady, ok. 15 tys. dzieł sztuki. ŻIH prowadzi również działalność muzealną, kulturalną oraz wydawniczą. Od 1 stycznia 2021 r. dyrektorem ŻIH jest dr Monika Krawczyk.

Jubileusz powstania ŻIH został zainaugurowany w poniedziałek konferencją naukową "Bridging Divides. Rupture and Continuity in Polish Jewish History" organizowaną wspólnie z Yale University Fortunoff Archive i Yeshiva University Emil A. and Jenny Fish Center for Holocaust and Genocide Studies. Zwieńczeniem obchodów będzie koncert zespołu Zisl Slepovitch Ensemble "Płacz, serduszko, płacz - Pieśni ocalałych z Zagłady" w najbliższą środę w Ogrodzie Krasińskich w Warszawie. Transmisje obchodów rocznicy powołania ŻIH dostępne są na profilu ŻIH w portalu Facebook.

• Wielka Synagoga na Tłomackiem. Jedyna taka świątynia w przedwojennej Warszawie
• Mordechaj Anielewicz. Jego imię jedni wymawiali ze czcią, inni ze strachem

kp