Śladami Ryszarda Kapuścińskiego [POSŁUCHAJ]

Ryszard Kapuściński urodził się 4 marca 1932 w Pińsku. Debiutował poetycko w wieku 17 lat, już jako dojrzały pisarz wydał dwa tomiki wierszy: w latach 80. "Notes" i "Prawa natury" w 2006 roku. Wiersze uważał za spontaniczny odruch serca, w jednym z radiowych wywiadów powiedział, że nie wyobraża sobie, by mogła istnieć jakakolwiek ludzka społeczność bez poezji. 

Owocem jego licznych podróży były książki, między innymi: "Cesarz", "Imperium", "Heban", "Podróże z Herodotem" czy "Jeszcze dzień życia". Jego publikacje zostały przetłumaczone na kilkadziesiąt języków. W latach 1958-1972 Ryszard Kapuściński pracował jako dziennikarz i korespondent Polskiej Agencji Prasowej. Był świadkiem 27 rewolucji, przebywał na frontach 12 wojen, kilka razy groziło mu rozstrzelanie. Pracę reportera uważał za rodzaj powołania. Mówił, że czuje ogromną ciekawość świata, ma wrodzoną potrzebę zadawania pytań, zrozumienia tego, co go otacza.

Kobiety wiedzą głębiej

- Jego dzień zaczynał się chyba o 6 rano, a kończył o 22, i tak codziennie. Śmiałam się, że to była najpiękniejsza koleżanka do picia porannej kawy – wspomina Blanka Popowska, z którą poznali się pod koniec lat 80. w Moskwie, gdzie Kapuściński pracował nad "Imperium". – Ryszard potrafił pięknie opowiadać: opowiadał o wielu znanych osobach. Oczywiście plotkowaliśmy, ale to były plotki na najwyższym poziomie, gdyż Ryszard nigdy o nikim nie powiedział źle, najwyżej zamilkł i nic nie powiedział – opowiada. 

– Jak zbierał materiały? Mówił, że jeżeli jedzie do kraju, o którym wie niewiele, to nigdy nie pyta mężczyzn: zawsze pyta kobiety. Kobiety wiedzą więcej, wiedzą głębiej. "Kiedy jadę do Afryki, zawsze pytam kobiety. Bo one cały dzień smażą te placki, siedzą i widzą, co się dzieje na ulicy, wiedzą, co się dzieje podskórnie w kraju" – opowiadał – zdradza tajemnice warsztatu pisarza.

Zrozumieć inną mentalność

Autor reportaży "Szachinszach" i "Kirgiz schodzi z konia" przez wiele lat był wymieniany w gronie kandydatów do Literackiej Nagrody Nobla. Uważano go za pisarza obdarzonego perfekcyjnym wyczuciem informacji, klimatu i wydarzeń. Dziś jest jednym z najczęściej tłumaczonych polskich autorów.

– Całe pisarstwo Kapuścińskiego może być różnie traktowane, ale uważam, że w tym wszystkim jest szalenie obrazowe i daje możliwość empatycznego wejścia w rejony świata, które są rzadko dostępne – dodaje Stanisław Zawiśliński, dokumentalista, prezes Fundacji "Centrum Badań i Edukacji im. Ryszarda Kapuścińskiego". – Dowiedziałem się, że żołnierze austriaccy, którzy wyjeżdżają na misje pokojowe do Afryki, dostają egzemplarz "Hebanu" Kapuścińskiego, żeby się zapoznać z Afryką, zrozumieć. On próbował tak pokazywać Afrykę, Amerykę Łacińską, abyśmy mogli zrozumieć inną mentalność, inne podejście, inne filozofie – tłumaczy.

Nazwany "cesarzem reportażu", Kapuściński był ceniony za umiejętność syntezy oraz uniwersalność i ponadczasowy charakter poruszanych kwestii. Jego książka "Cesarz" opowiadająca o dworze etiopskiego władcy Hajle Sellasje, została powszechnie odebrana w Polsce jako alegoria dekady rządów Edwarda Gierka. Sam Kapuściński, który raz zaprzeczał, a kiedy indziej potwierdzał tę interpretację, zwykł mawiać, że jego mistrzem jest Herodot, którego uważał za "ojca reportażu". Wspominał o tym przy okazji premiery swojej książki "Podróże z Herodotem" w 2004 roku.

Ryszard Kapuściński zmarł na zawał serca 23 stycznia 2007 roku w Warszawie. Został pochowany w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Po śmierci pisarza zostało wydanych kilka jego książek, między innymi "Rwący nurt historii. Zapiski z XX i XXI wieku" oraz "To nie jest zawód dla cyników".

Posłuchaj

12:21

Śladami reportera (Reportaż/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł reportażu: "Ślady reportera"
Autor reportażu: Antoni Rokicki 
Data emisji: 24.01.2022
Godzina emisji: 18.41

pr