Za nami Narodowe Czytanie 2021. "Moralność pani Dulskiej" w Trójce
2021-09-04, 14:09 | aktualizacja 2021-09-05, 17:09
W sobotę 4 września odbyła się jubileuszowa, dziesiąta edycja Narodowego Czytania. Lekturą tegorocznej akcji, w której wzięła udział Para Prezydencka, była "Moralność pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej. Całość wyreżyserował dyrektor Teatru Polskiego Radia Janusz Kukuła. Dziennikarze Programu 3 przygotowali audycje specjalne i relacje z wydarzenia. Polskie Radio jest partnerem medialnym Narodowego Czytania 2021.
Akcja promująca czytelnictwo i klasykę polskiej literatury organizowana jest przez Prezydenta RP od 2012 roku, a zapoczątkowana została wspólną lekturą "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. Idea akcji wpisuje się w edukacyjną misję Polskiego Radia – największego publicznego nadawcy.
W tym roku prezydent Andrzej Duda zaproponował "Moralność pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej. Utwór, napisany jesienią 1906 roku, bardzo szybko stał się popularny i jest uważany za jedno z najważniejszych osiągnięć twórczych pisarki.

Tegoroczne Narodowe Czytanie rozpoczęło się w sobotę 4 września o godz. 12.00 w Ogrodzie Saskim w Warszawie. Na scenie wystąpiło kilkudziesięciu aktorów. W postać tytułowej bohaterki wcieliły się: Grażyna Barszczewska, Edyta Jungowska i Anna Dereszowska.
– Szukałem czegoś, co podkreślałoby uniwersalność tego utworu: wybrałem aktorki w różnym wieku, z różnym temperamentem. Zaczyna Grażyna Barszczewska, legenda polskiego teatru. Edyta Jungowska – znakomita, ale jakże odmienna od Grażyny Barszczewskiej! Na koniec Anna Dereszowska: jeszcze inna, cudowna aktorka – tłumaczy swoją koncepcję reżyser Janusz Kukuła. –Wszystkie trzy stworzą jedną Dulską. W ten sposób ta uniwersalizacja zaciekawi odbiorców i zainspiruje ich do poszukiwania Dulskiej w samych sobie – wskazuje.
Posłuchaj
A jak same aktorki patrzą na swoją bohaterkę? – To bardzo ciekawie napisana postać, łakomy kąsek dla każdej aktorki. Na przestrzeni tych trzech aktów ma tak wiele odcieni i emocji, frapująca rola – mówi o Dulskiej Grażyna Barszczewska, która gra ją w pierwszym akcie. I zwraca uwagę na ponadczasowość tej postaci. – Ona ciągle żyje. Chciałoby się powiedzieć: niestety. Bo ciągle w nas jest dulszczyzna – ubrana w inny kostium, w innej scenografii, ale jest. Mówię o tym życiu poza sztuką, poza deskami scenicznymi...
Posłuchaj
– Dzisiaj patrzę na Dulską i zastanawiam się, co jest przyczyną, jakimi drogami chodzą jej myśli. Co tak naprawdę powoduje, że tak, a nie inaczej musi działać: myślę, że ona sama z sobą też się męczy – Edyta Jungowska analizuje postać głównej bohaterki sztuki Gabrieli Zapolskiej. – Jestem na etapie poszukiwania pozytywnych cech pani Dulskiej. Na pewno są takie rzeczy nieprzemijalne, jak problemy rodzinne: syn, który traci pieniądze, mąż, który także nie wspiera rodziny. Może byśmy znaleźli takie kobiety, na których barkach jest cała rodzina oraz dom, utrzymanie, zorganizowanie tego wszystkiego – zastanawia się aktorka.
Posłuchaj
W trzecim akcie w rolę tytułowej bohaterki wcieliła się Anna Dereszowska, mająca zagrać współczesną Anielę Dulską. – Ta sztuka jest nieprawdopodobnie aktualna – ocenia aktorka. Jak przyznaje, choć język Zapolskiej nieco się zestarzał, ta lektura wciąż może być dla młodzieży fantastyczną przygodą. Ona sama przy każdym kolejnym czytaniu odkrywa w niej nowe rzeczy. – Dulska w sztuce wydaje się dużo starsza, ale z powodzeniem to może być 40-letnia kobieta. To jest bizneswoman, która przypomina dzisiejsze kobiety, trochę zapędza się w byciu głową rodziny. Zepchnęła swojego męża w kąt i prowadzi biznes, zapominając o innych, ważniejszych rzeczach. To jest niezwykle współczesne – ocenia Anna Dereszowska.
Posłuchaj

Program 1 Polskiego Radia przygotował swoją własną, wyjątkową radiową adaptację. Z tekstem Zapolskiej zmierzyli się m.in.: p.o. dyrektor Programu 1 PR Marcin Kusy, Magda Mikołajczuk, Anna Stempniak, Dorota Truszczak i Daniel Wydrych, pod czujnym okiem dyrektora Teatru Polskiego Radia Janusza Kukuły. Materiału z nagrań można było wysłuchać 2 września w "Ekspresie Jedynki" (godz. 15.00–17.00), a po godz. 23.00 – w audycji "Magazyn bardzo filmowy" rozmawialiśmy o "Moralności pani Dulskiej" na ekranie. W piątek 3 września w "Ekspresie Jedynki" zaprezentowaliśmy relacje z próby do Narodowego Czytania, a rano w "Czterech porach roku" (godz. 9.00–12.00) mówiliśmy o epoce Gabrieli Zapolskiej.
Narodowe Czytanie 2021 – „Moralność Pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej/W Pałacu Prezydenckim
W sobotę 4 września na antenie Programu Pierwszego Polskiego Radia wyemitowane zostaną wybrane fragmenty adaptacji "Moralności pani Dulskiej", zagrane przez dziennikarzy Jedynki (godz. 9.50, 10.50, 14.50, 16.50, 17.50, 18.50, 19.50). Z okazji Narodowego Czytania 4 września "Jedyne takie miejsce" – prosto z Ogrodu Saskiego. Od godz. 12.00 na antenie Programu 1 – transmisja aktu I "Moralności pani Dulskiej" z Ogrodu Saskiego, a od 14.00 – rozmowy z aktorami i widzami uczestniczącymi w wydarzeniu.
Program 2 Polskiego Radia do piątku 3 września o godz. 12.10 w paśmie "Podróżnik muzyczny" prezentował polskich aktorów występujących w krótkich scenkach z "Moralności pani Dulskiej", nagranych specjalnie dla radiowej Dwójki. Wystąpili m.in. Marzena Trybała i Przemysław Stippa – emisja na antenie Dwójki, wideo w mediach społecznościowych anteny.
3 września o godz. 17.30 w audycji "O wszystkim z kulturą" zaprosiliśmy na spotkanie z Grażyną Barszczewską – aktorką obchodzącą jubileusz 75-lecia urodzin, kreującą tytułową rolę w tegorocznym Narodowym Czytaniu "Moralności pani Dulskiej". Transmisja z Ogrodu Saskiego aktu II tej sztuki – 4 września po godz. 12.00.
Program 3 Polskiego Radia zgodnie z Trójkową tradycją w tygodniu poprzedzającym Narodowe Czytanie zaprosił do wysłuchania fragmentów lektury. Wybranych scen z "Moralności pani Dulskiej" można było posłuchać w "Trójce przed południem" (9.05–12.00) oraz w audycji "Zapraszamy na weekend" (06.05–9.00).
Do 3 września o akcji można było usłyszeć na antenie Czwórki w audycjach: "Stacja Kultura", "Artystyczny wybieg", "W to mi graj" oraz w serwisach kulturalnych.
2 września w audycji "Stacja Kultura" przedstawiono wybrane sylwetki aktorek, które wcielały się w postać Dulskiej w teatrze, kinie i spektaklach radiowych w Teatrze PR. Z okazji Narodowego Czytania 4 września od godz. 9.00 na antenie Czwórki pojawiały się relacje z wydarzenia, rozmowy z aktorami biorącymi w nim udział (relacje w serwisach informacyjnych oraz o godz. 12.00 w programie "W to mi graj").
Polskie Radio Chopin w dniu 4 września o godz. 21.00 przygotowało specjalne wydanie audycji "Kino Polonia. Chopin", której autor Mariusz Gradowski zaprezentuje m.in. muzykę Stanisława Radwana pochodzącą z siódmego odcinka serialu Andrzeja Wajdy i Edwarda Kłosińskiego "Z biegiem lat, z biegiem dni" – "Kraków 1907". Odcinek ten stanowi adaptację filmową "Moralności pani Dulskiej" (Dulska, odtwarzana przez Annę Polony, jest też jedną z głównych postaci całego serialu).
Na antenie Polskiego Radia 24 w dniu Narodowego Czytania, 4 września, transmisja z Ogrodu Saskiego, a także liczne wejścia reporterskie i informacje w serwisach.
Informacje o Narodowym Czytaniu i relacje z jego przebiegu będą obecne w serwisach informacyjnych i magazynach na antenie Polskiego Radia dla Zagranicy.
Serwis specjalny Polskiego Radia narodoweczytanie.polskieradio.pl przedstawia nieznane fakty z życia Gabrieli Zapolskiej, historie o czasach, w których żyła Dulska, publikacje "przewodnika po moralności" bohaterki sztuki. W serwisie dostępne są też audycje poświęcone Zapolskiej i jej utworowi nadawane na wszystkich antenach Polskiego Radia.
4 września, w finałowym dniu akcji, całodniowa transmisja czytania "Moralności pani Dulskiej" z udziałem Pary Prezydenckiej oraz zaproszonych gości na kanale YouTube Polskiego Radia i na stronie narodoweczytanie.polskieradio.pl