Historia polskiego lasera według prof. Tomasza Gajownika (Niezła historia/Trójka)
Wynalazek, który zrewolucjonizował medycynę. 58 lat temu w Polsce uruchomiono pierwszy laser
2021-08-20, 11:08 | aktualizacja 2021-08-20, 15:08
Laser (którego nazwa pochodzi od angielskiego skrótu Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) to urządzenie emitujące wzmocnioną wiązkę światła, o różnorodnym zastosowaniu praktycznym od elektroniki po medycynę. 20 sierpnia 1963 roku w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie został uruchomiony pierwszy polski laser.
Piknik Naukowy: laserowa harfa. Nauka w służbie muzyki
Lasery w latach 60.? To nie science-fiction
Sukces uruchomienia pierwszego polskiego lasera zawdzięczamy prof. Zbigniewowi Puzewiczowi (1930-2018), długoletniemu wykładowcy i kierownikowi katedr na Wojskowej Akademii Technicznej, który wraz ze swoim zespołem stworzył laser helowo-neonowy. Laserem helowo-neonowym (He-Ne) nazywamy laser gazowy, za którego działanie odpowiada mieszanina helu i neonu umieszczona wewnątrz rury próżniowej.
Wymyślenie lasera He-Ne nie było jedynym sukcesem Puzewicza. – Trzeba wspomnieć jeszcze o tym, że w roku 1963 zespół prof. Puzewicza stworzył pierwszy w Polsce laser na ciele stałym, czyli tzw. laser rubinowy – podkreśla prof. Tomasz Gajownik, historyk Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Do stworzenia pierwszego polskiego lasera rubinowego doszło zaledwie trzy lata po tym, jak pierwsza wiązka światła laserowego rozbłysła w pracowni amerykańskiego naukowca Theodore'a Maimana. W maju 1960 roku pobudził on do emisji pierwszej wiązki światła laserowego pręt z rubinu, umieszczony wewnątrz potężnej lampy błyskowej.
Posłuchaj
5:02
Dodaj do playlisty
Niezwykła moc wiązki światła
Przełomowym wynalazkiem dla polskich badaczy było jednak wynalezienie tzw. koalugatora laserowego, co miało miejsce w 1964 roku. Niedługo potem zaczął być wykorzystywany w okulistyce, w celu przyklejania odklejonej siatkówki do dna oka. Obie tkanki są punktowo łączone za pomocą koagulacji. Nakierowana na odpowiednie miejsce wiązka lasera wytwarza punkt koagulacji, a następnie, za pomocą impulsu świetlnego, skleja w tym miejscu odwarstwioną siatkówkę.
– Już na przełomie lat 60. i 70.w Klinice Chorób Oczu w Akademii Medycznej w Warszawie z pomocą koagulatora laserowego przeprowadzono operację przyklejenie siatkówki na sześciu tys. osobach. – podsumowuje prof. Tomasz Gajownik.
Bliżej Nauki: Za co kochamy lasery?/Wydział FAIS - Uniwersytet Jagielloński
***
Tytuł audycji: Niezła historia
Prowadzą: Piotr Łodej, dr hab. Tomasz Gajownik
Data emisji: 20.08.2021
Godzina emisji: 11.33
kr