Polscy wynalazcy i ich odkrycia. Jak wpłynęły na dzisiejszy świat? (Klub Trójki)
Bożek, Prószyński i inni. Polscy wynalazcy, którzy zmieniali świat
2021-05-18, 23:05 | aktualizacja 2021-05-19, 11:05
Temat polskich wynalazków i wynalazców od kilku lat przybiera na popularności. Zainteresowanie naszymi rodzimymi naukowcami, którzy zmieniali świat swoimi pomysłami, jest na tyle duże, że filmowcy i pasjonaci historii wspólnymi siłami próbują rekonstruować ich losy. Powstają kolejne produkcje dokumentalne i fabularne – filmowa biografia "Maria Skłodowska-Curie" w reżyserii Marie Noelle czy telewizyjny serial "Geniusze i marzyciele" to tylko niektóre z nich.
"To my, Polacy założyliśmy Hollywood!". "Pollywood" Pawła Ferdka
Czy wiemy, że były polski prezydent Gabriel Narutowicz był pionierem elektrowni wodnych? Czy w szkole uczymy się o tym, że Stefan Bryła wprowadził technologię spawania do budownictwa i że to dzięki niemu powstał pierwszy spawany most, który znajduje się w Małżycach? Czy zdajemy sobie sprawę, jak ważnym wynalazkiem było odkrycie Józefa Bożka (1782 - 1835), konstruktora mechanika zwanego "polskim Stephensonem"?
Posłuchaj
53:35
Dodaj do playlisty
Samochód na miarę XIX wieku
Ten ostatni na początku XIX wieku stworzył pierwszy osobowy samochód turystyczny (choć wówczas nawet nie używano tego słowa). – 24 września 1815 roku zaprezentował się w nim wśród szerokiej publiczności w czeskiej Pradze. Wzbudził tym niemałą sensację. Później próbował dojechać tym pojazdem do Wiednia, ale niestety władze austriackie odmówiły mu tej podróży. Szkoda, bo byłaby ona historyczna – opowiadał w "Klubie Trójki" Tomasz Siudziński, kolekcjoner zabytkowych samochodów, który podjął się rekonstrukcji wynalazku Bożka.
Poszukiwacze Patentów Odc. 6 Samochód osobowy Bożka/SCENA KULTURY
Przemysł filmowy zaczął się od Prószyńskiego
Kolejnym bohaterem wtorkowej audycji był Kazimierz Prószyński (1875 - 1945), na którego wynalazkach – mechanizmie przesuwu taśmy i obturatorze (popularnie nazywanemu migawką) – opierały się pierwsze aparaty kinematograficzne.
– Te wynalazki były używane w kamerach i projektorach do lat 30., a nawet 50. czy 60. – twierdzi reżyser filmu dokumentalnego "Kazimierz Prószyński i jego wynalazki" Grzegorz Pacek. – Przed wynalezieniem obturatora seans filmowy mógł trwać od 10 do 15 minut, po czym ludzie wychodzili z kina, bo z powodu migotania obrazu dostawali zawroty głowy. Dopiero wprowadzenie obturatora wyeliminowało tę niedogodność, wiec na ekrany kin można było wprowadzić długie, narracyjne filmy – wyjaśnił.
Aparat Oko Kazimierz Prószyński/Muzeum Kinematografii
Można powiedzieć, że przemysł filmowy zaczął się właśnie od Prószyńskiego, jednak sam wynalazca niezbyt długo mógł obserwować jego dalszy rozwój. 22 sierpnia 1944 roku został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen. Zmarł w niewoli w wieku 70 lat, jako więzień numer 129957. Jego symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim.
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadził: Arkadiusz Gołębiewski
Goście: Katarzyna Trzaskalska (dziennikarka), prof. Michał Kleiber (Polska Akademia Nauk), Miłosz Lodowski (publicysta, wynalazca, innowator), Grzegorz Pacek (reżyser filmu dokumentalnego "Kazimierz Prószyński i jego wynalazki"), Tomasz Siudziński (kolekcjoner zabytkowych samochodów)
Data emisji: 18.05.2021
Godzina emisji: 22.05
kr