Magdalena Grochowska opowiada o bohaterze swojej książki "Strzelecki. Śladem nadziei" (Notatnik Dwójki)
Jan Strzelecki – socjalista połknięty przez komunistów
2014-06-04, 12:06 | aktualizacja 2014-06-04, 12:06
– Jan Strzelecki przegrał, lecz jego sprawa nie jest przegrana. Zygmunt Bauman powiedział mi, że choć myśl Strzeleckiego nie wyszła zwycięsko z przewrotu dziejowego, to wyszła cało – mówiła w Dwójce Magdalena Grochowska, autorka biografii "Strzelecki. Śladem nadziei"
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
Bohaterem tej książki jest socjolog, myśliciel społeczny i intelektualista, o którym prof. Andrzej Mencwel powiedział, że był "chodzącym okrągłym stołem", a Tadeusz Konwicki nazwał go "reprezentantem pięknej, szlachetnej niemożności polskiej". Na 600 stronach dziennikarka Magdalena Grochowska snuje kolejną - po "Wytrąconych z milczenia", "Jerzym Giedroyciu" "Ćwiczeniach z niemożliwego" - opowieść o losach i postawach polskiej inteligencji w XX w.
– Na początku przeżyłam chwile trwogi, że życia Strzeleckiego jest za mało na biografię – wyznała autorka książki w "Notatniku Dwójki". – Podobnie gdy spojrzymy na jego dorobek, widzimy, że to rzeczy objętościowo niewielkie. Jego "Próby świadectwa", rzecz najważniejsza obok "Niepokojów amerykańskich", to minieseje, ale waga tych tekstów jest ogromna. To rzeczy wielkie w sensie wymiaru humanistycznego – powiedziała.
Magdalena Grochowska opisuje swojego bohatera zanurzonego w otaczającą go rzeczywistość, poddanego przeróżnym wpływom i oddziałującego na innych. – Pisząc o Janie Strzeleckim, nie sposób pominąć kontekstu. Powiedziałabym nawet, że ten kontekst jest współbohaterem książki – mówiła dziennikarka. – Strzelecki bowiem znalazł się w wąskim gardle historii. Najpierw przeżył II wojnę światową, potem niesamowity czas między 1946 a 1948 rokiem, gdy dokonało się to wszystko, co stanowiło o losach Polski i takich ludzi jak Strzelecki, czyli socjalistów połykanych przez komunistów – opowiadała.
4czerwca.polskieradio.pl – serwis specjalny>>>
Źródła światopoglądu autora "Próby świadectwa" sięgają czasów przedwojennych. Formowało go środowisko rodzinne, wpajając mu etos socjalistyczny. Fascynował się zarazem myślą francuskich personalistów, chrześcijańską myślą intelektualną. Niezatarte piętno wycisnęła na nim wojna i Powstanie Warszawskie. Bardzo ważna była dla niego przyjaźń z Leszkiem Kołakowskim. – Trzeba zanurzyć się w tamtym czasie, żeby opisać ten w jakimś sensie przetrącony los, życie zakończone takim strasznym finałem – mówiła Magdalena Grochowska.
Jan Strzelecki - który w 1979 r. został usunięty z PZPR za współpracę z opozycją demokratyczną - został pobity w czerwcu 1988 roku i zmarł po kilkunastu dniach - 11 lipca 1988 roku. Posłuchaj audycji, w której usłyszysz także archiwalne wypowiedzi Jana Strzeleckiego oraz głosy jego przyjaciół: Marcina Czerwińskiego i Jerzego Jedlickiego.
Z Magdaleną Grochowską rozmawiała Dorota Gacek.
mc