Dlaczego my nazywamy swój język "ojczystym”, mimo że wiele innych narodów posługuje się językami "matczynymi”? (Co w mowie piszczy/ Trójka)
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Tylko dlaczego ojczystego?
2014-02-21, 11:02 | aktualizacja 2015-02-17, 14:02
Po angielsku czy po niemiecku słowa oznaczające język ojczysty pochodzą od wyrazu "matka". Tymczasem w języku polskim od "ojciec". Dlaczego tak jest, tłumaczyła w Trójce dr hab. Katarzyna Kłosińska.
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
Na datę obchodów Dnia Języka Ojczystego wybrany został 21 lutego, upamiętniający wydarzenia 1952 roku, kiedy to w miejscowości Dhaka (obecnej stolicy Bangladeszu) doszło do demonstracji, a następnie zamordowania pięciu studentów, domagających się uznania ich języka ojczystego - bengalskiego (bangla) - za jeden z dwóch urzędowych języków ówczesnego państwa Pakistan.
Z okazji Dnia Języka Ojczystego językoznawca dr hab. Katarzyna Kłosińska postanowiła wyjaśnić pochodzenie samego określenia "język ojczysty". Jest to o tyle intrygujące, że adekwatne określenia po angielsku (Mother Tongue), czy po niemiecku (Muttersprache), pochodzą od wyrazu "matka", a nie "ojciec", jak jest w języku polskim.
Skąd zatem ta różnica? - U nas wartości ogólnonarodowe wzięły swe nazwy od ojca, bo w naszej kulturze to właśnie linia męska wiązana jest bardziej z przekazywaniem dziedzictwa. Nawet słowo "dziedzictwo" pochodzi, nie w sposób bezpośredni, ale od nazwy "dziad" - tłumaczyła w audycji "Co w mowie piszczy" Katarzyna Kłosińska.
"Co w mowie piszczy?" można słuchać w Trójce od poniedziałku do piątku o godz. 9.45. Więcej porad językowych na kanale moje.polskieradio.pl - "Zabawy z językiem".
Hasło tegorocznych obchodów Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego “Lokalne języki dla globalnego obywatelstwa: nauka w centrum uwagi” podkreśla znaczenie języków ojczystych i lokalnych dialektów dla rozwoju edukacji globalnej, kształtującej umiejętności aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i rozwiązywania problemów - zarówno na poziomie lokalnym, jak i globalnym.
Książka Katarzyny Kłosińskiej pt. "Co w mowie piszczy?" dostępna jest w internetowym sklepie Polskiego Radia >>>
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego obchodzony jest od czternastu lat. Został proklamowany podczas 30. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO 17 listopada 1999 roku dla podkreślenia bogactwa różnorodności językowej świata i promocji wielojęzyczności, a także w celu zwrócenia uwagi na liczbę języków zagrożonych i ginących, do których zalicza się 43 procent wszystkich aktualnie używanych. Ponad 200 znalazło się na liście języków całkowicie wymarłych w ciągu życia zaledwie trzech ostatnich pokoleń.
(ei/mk)