Wielcy nieobecni muzycznego świata. Została z nami ich twórczość

W audycji "Trójka niezapomnianych…" zabrzmiały kompozycje Lynyrd Skynard z Garym Rossingtonem, The Smith z Andym Rourkiem oraz Kultu z Januszem Grudzińskim. W takim dniu nie mogło zabraknąć niezapomnianych piosenek Marka Gaszyńskiego, człowieka, który przez lata związany był z Trójką, którego audycje ukształtowały muzyczne gusta całych pokoleń słuchaczy.

Tina Turner – gwiazda, która odmieniła muzykę 

Tina Turner zmarła po długiej chorobie w maju 2023 roku, w swoim domu w szwajcarskim Kusnacht, w wieku 83 lat. – W najdzikszych snach swojej młodości Tina Turner nie mogła się spodziewać, że będzie śpiewać duety z największymi artystami swoich czasów, wśród których był m.in. Barry White, i że jej udziałem będzie taka światowa kariera – mówił Leszek Adamczyk, wspominając artystkę. 

Tina Turner karierę rozpoczęła w latach 50. XX wieku, w duecie z mężem Ike'iem Turnerem. Razem nagrali jeden z największych standardów rhythm'n'bluesowych "River Deep – Mountain High". Po dramatycznym rozstaniu i głośnym rozwodzie pod koniec lat 70. kariera artystki na pewien czas przystopowała. Wszystko zmieniło nagranie albumu "Private Dancer" (1984), który okazał się wielkim sukcesem i przepustką na sam szczyt. 

Tina Turner - Private Dancer (Official Music Video)/Tina Turner

Druga połowa lat 80. i lata 90. należały do niej. To wtedy wylansowała takie hity, jak: "Simply the Best", "Private Dancer" czy "What's Love Got to Do with It". Łącznie zdobyła osiem nagród Grammy, z czego sześć właśnie w tym czasie. Jej koncert w Rio de Janeiro w 1988 roku zgromadził 180 tys. widzów, co było jednym z rekordów Guinnessa. 

Niezapomniane kolaboracje i polski akcent

Tina Turner na swoim koncie miała również wiele legendarnych duetów muzycznych. Artystka występowała wspólnie m.in. z Bryanem Adamsem, Mickiem Jaggerem, Stingiem i Davidem Bowiem. – Te wielkie przeboje do dziś są często grane na antenach radiowych. Nieśmiertelne, absolutne wspaniałe utwory; aż nie chce się wierzyć, że niektóre kawałki mają już tyle lat. Nadal brzmią świeżo i są inspirujące – mówił w Trójce po śmierci artystki dziennikarz muzyczny Sebastian Płatek.

Andy Rourke. "On nie umrze, dopóki będzie słychać jego muzykę"

Wiadomość o śmierci kolegi z nieistniejącego już zespołu przekazał w maj 2023 roku Johnny Marr. "Przez tych, którzy go znali, Andy zostanie zapamiętany jako życzliwa i piękna dusza, a przez fanów jako wybitnie utalentowany muzyk" – napisał w mediach społecznościowych gitarzysta.

Andy Rourke był częścią kultowej formacji The Smiths od 1982 do 1986 roku. Zagrał na basie na wszystkich czterech studyjnych albumach zespołu: "The Smiths", "Meat Is Murder", "The Queen Is Dead" i "Strangeways, Here We Come". Współtworzył też supergrupę Freebass, wraz z Peterem Hookiem z New Order i Manim ze Stone Roses, natomiast z Dolores O'Riordan (The Cranberries) założyli zespół D.A.R.K., który wydał album "Science Agrees" (2016). Zagrał ponadto gościnnie na płytach takich grup jak The Pretenders czy Killing Joke, a także na solowych albumach Morrisseya.

Były wokalista The Smiths także pożegnał przyjaciela w internecie. "Mam nadzieję, że gdziekolwiek teraz jest Andy, czuje się OK. On nie umrze, dopóki będzie słychać jego muzykę" – napisał Morrissey.

Niesamowity głos Sinéad O'Connor

W lipcu 2023 roku, w wieku niespełna 60 lat odeszła irlandzka piosenkarka Sinéad O'Connor. Światową sławę zyskała pod koniec lat 80. XX wieku dzięki debiutanckiemu albumowi "The Lion and the Cobra". 

Debiutowała w latach 80. ubiegłego wieku z zespołem In Tua Nua, a karierę solową rozpoczęła w 1986 roku. Jej największy hit to "Nothing Compares 2 U" (z 1990 roku) to cover piosenki napisanej przez Prince’a, który następnie zaaranżował utwór specjalnie dla niej. 

Sinéad O'Connor - Nothing Compares 2 U (Official Music Video) [HD]/Sinéad O'Connor

"Jej muzykę kochano na całym świecie, obdarzona była niezrównanym talentem" - tak wokalistkę pożegnał premier Republiki Irlandii Leo Varadkar. "To taka tragedia. Co za strata. Zmagała się z demonami przez całe życie" - napisała na Twitterze wokalistka Melissa Etheridge. "Słyszałam kiedyś, jak Sinead śpiewa a cappella w pustej kaplicy w Irlandii" - wspomina aktorka Jamie Lee Curtis. "To była jedna z najpiękniejszych rzeczy, jakie dane mi było słyszeć w życiu" - dodaje. "Brakuje słów" - napisał po prostu lider R.E.M. Michael Stipe.

Posłuchaj

2:34:22

Wielcy nieobecni muzycznego świata. Została z nami ich twórczość (Trójka niezapomnianych)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Janusz Grudziński, klawiszowiec Kultu

Przez blisko 40 lat muzyk, zmarły 2 paxdziernika 2023 roku,  grał w zespole Kult na instrumentach klawiszowych. O śmierci muzyka poinformował jako pierwszy Robert Mazurek. "Nie żyje Janusz Grudziński, przez lata klawiszowiec Kultu, niezapomniany Xiążę Warszawski, wspaniały przyjaciel..." – napisał dziennikarz w serwisie X (dawniej Twitter).

Także na oficjalnej stronie zespołu pojawiła się informacja o treści: "Przepełnieni smutkiem, bólem i niedowierzaniem z przykrością informujemy, że wczoraj wieczorem zmarł Janusz Grudziński, nasz kolega, który od jesieni 1982 do 2020 roku był charyzmatyczną częścią grupy Kult".

Gery Rossington, ostatni z założycieli Lynyrd Skynyrd

Gery Rossington, gitarzysta i współzałożyciel Lynyrd Skynyrd, słynnego w latach 70. amerykańskiego zespołu rockowego, zmarł 5 marca 2023 roku. "Z największym współczuciem i smutkiem musimy poinformować, że straciliśmy dzisiaj naszego brata, przyjaciela, członka rodziny, autora tekstów i gitarzystę Gary'ego Rossingtona" - napisano. "Gary jest teraz ze swoimi braćmi Skynyrd i rodziną w niebie i gra nieźle, jak zawsze" - dodano. 

Przeczytaj także:

• Polskie cmentarze na obczyźnie
• Historia Polski na światowych cmentarzach. "Cmentarze czyta się jak księgi"
• Tu leżą słynni Polacy. Najważniejsze polskie nekropolie

Lynyrd Skynyrd wydał swój debiutancki album w 1973 roku.Dzieło rozeszło się w USA w nakładzie ponad miliona egzemplarzy, czym zasłużyło na złotą płytę. Zamykający utwór, prawie 10-minutowy "Free Bird", stał się wizytówką Lynyrd Skynyrd - skomentowała agencja Reutera. Singiel znalazł się na 19. miejscu listy przebojów Billboard top 100 i jest na liście 500 utworów, które ukształtowały rock and rolla - podaje z kolei amerykańskie muzeum Rock and Roll Hall of Fame. 

Lynyrd Skynyrd - Free Bird (Official Audio)/Lynyrd Skynyrd

Marek Gaszyński – niezwykły radiowiec, autor legendarnych tekstów >>>> przeczytaj więcej >>>

Marek Gaszyński przez lata związany był z Trójką, którego audycje ukształtowały muzyczne gusta całych pokoleń słuchaczy. – Marek Gaszyński to legendarny dziennikarz muzyczny, ale też autor tekstów, których napisał ponad 150 – mówił Michał Żołądkowski w programie "Trójka niezapomnianych…". W audycji mogliśmy posłuchać m.in. piosenki Czerwonych Gitar "Jesień idzie przez park".  Słowa do utwory są wspólnym dziełem Marka Gaszyńskiego i Bogdana Loebla, muzykę skomponował Krzysztof Klenczon. 

Czerwone Gitary - Jesień idzie przez park [Official Audio]/Polskie Nagrania

– To był wspaniały facet. Gość, którego będziemy pamiętali przez kolejne pokolenia. Dla tych poprzednich też był bardzo, bardzo ważną osobą. Poznałem go pierwszego dnia, gdy przyszedłem do Trójki, to był listopad 1977 roku. Marek Gaszyński był już wtedy gwiazdą. On był współorganizatorem pierwszego festiwalu w Opolu. Wspólnie z Wiktorem Pogranicznym, był autorem audycji dotyczącej muzyki młodzieżowej. To była półgodzinna audycja – opowiadał Paweł Sztompke, redaktor muzyczny radiowej Jedynki, wspominając powstanie programu "30 minut rytmu", który w 1958 roku zadebiutował w Rozgłośni Harcerskiej.

 – Miał sposób zjednywania sobie ludzi, był bardzo otwarty, Nie dzielił ludzi na pokolenia. Miał kumpli z bardzo różnych dziedzin sztuki i bardzo różnych wiekowo. To było niesamowite – mówił, Paweł Sztompke, wspominając zmarłego dziennikarza muzycznego i autora tekstów. 

Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny

1 listopada Kościół Rzymskokatolicki obchodzi dzień Wszystkich Świętych. Początkowo święto było obchodzone corocznie 13 maja ku czci wszystkich męczenników za wiarę chrześcijańską. W 731 roku papież Grzegorz III wyznaczył nowy termin tego święta. Przyczyna zmiany była niezwykle pragmatyczna. Wczesnośredniowieczni mieszkańcy Rzymu mieli problemy z wykarmieniem tysięcy pielgrzymów przybywających do Wiecznego Miasta na przednówku, czyli w okresie, kiedy kończyły się zapasy żywności z poprzedniego roku, a do pierwszych letnich zbiorów było jeszcze daleko. 

W polskiej tradycji zarówno 1, jak i 2 listopada, kiedy obchodzimy Dzień Zaduszny, czyli wspomnienie wszystkich zmarłych to czas pamięci nie tylko o bliskich zmarłych, ale także dzień pamięci narodowej. Symbol pamięci – znicze – płoną nie tylko na grobach członków rodziny. Świeczki i bukiety pojawiają się na mogiłach powstańczych, grobach poległych we wszystkich wojnach, osób zasłużonych dla Polski oraz pod kapliczkami. Pięknym zwyczajem jest zapalanie zniczy na bezimiennych, opuszczonych grobach. 

PAP/Art Service

Dziady i tradycje przedchrześcijańskie

Określenie "dziady" pochodzi od prasłowiańskiego "dědъ", czyli "ojciec ojca, ojciec matki" [stąd obecnie "dziadek" – red.], "nobliwy, mądry starzec". To słowo mogło oznaczać jednak także "domowego bożka", "czarta" czy wręcz "diabła". Obrzęd dziadów był obchodzony kilka razy w roku, a najważniejsze były obchody wiosenne (przełom kwietnia i maja) oraz jesienne (początek listopada), do których nawiązywał Adam Mickiewicz. Z czasem zwyczaj ten został przejęty i wchłonięty przez chrześcijaństwo. 

Sprzątanie grobów osób, które doświadczały bezdomności, osób bezimiennych i samotnych na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Malczewskiego w Sopocie. Akcja odbyła się inicjatywy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, for. PAP/Adam Warżawa

Warto pamiętać, że w prawosławiu, ale nie tylko, do dzisiaj chodzi się na groby z pożywieniem. Dzisiaj jest to obrządek symboliczny, jednak kiedyś rozstawiano stoły, przy których ucztowano, częstowano się jedzeniem, pito alkohol. Cały czas jednak zmarli byli niejako obecni: nawiązywano do nich, wznoszono za nich toasty. – Duże znaczenie wśród potraw miały miód, mak, marchew, a więc produkty, które, jak się uważało, mają związek z duszami – wyjaśnia Małgorzata Jaszczuk. 

Cmentarz nocą - 1 Listopada, Dzień Wszystkich Świętych/Radio Białystok

***

Tytuł audycji: "Trójka niezapomnianych…"
Prowadzi: Michał Żołądkowski
Data emisji: 1.11.2023
Godzina emisji: 10.05-13.00

gs