Warownia, szpital i malownicze ruiny, czyli burzliwe losy zamku w Iłży (Trójka po królewsku)
Zamek w Iłży. Warownia, która oparła się wojskom królewskim
2023-09-04, 11:09 | aktualizacja 2023-09-04, 14:09
Wzgórze zamkowe górujące nad mazowiecką Iłżą w ostatnich latach poddawane było pracom rewitalizacyjnym i budowlanym. Teraz już możemy cieszyć się ich efektami. Pięknie odrestaurowano i zabezpieczono mury zamku górnego, jak i całość założenia obronnego. – Iłża znajduje się na południowych krańcach województwa mazowieckiego, a zamek jest już doskonale widoczny z wielu kilometrów – przypomina Marek Gaworski, zachęcając do odwiedzin tego wyjątkowego miejsca.
- Powstanie i rozbudowa zamku w Iłży. Jakie były jego początkowe losy?
- Konflikt biskupów z królem. Wojskom koronnym nie udało się zdobyć zamku.
- Warownia, szpital i dramatyczny pożar podczas ludowego święta. Jak doszło do pożaru?
Historia zamku sięga połowy XIV wieku, a jego powstanie przypisuje się biskupowi Janowi Grotowi. – Jak pokazały przeprowadzone badania, zamek był budowany w dwóch etapach. Najpierw powstała okrągła wieża, mur po wschodniej stronie i dom mieszkalny po stronie północnej. Potem zamek został otoczony resztą murów i zbudowano bramę wjazdową – opowiada ekspert Trójki.
Iłża – niezdobyta warownia
Już wtedy zamek podzielony był na tzw. zamek dolny i górny, a obie części oddzielone były od siebie fosą. – Oczywiście najważniejszą częścią biskupiej warowni była cylindryczna wieża, która w czasie zagrożenia była także ostatecznym miejscem obrony. Co ciekawe, w trakcie konfliktu biskupów z królem Kazimierzem Wielkim zamek skutecznie oparł się jego wojskom, którym nie udało się go zdobyć – zaznacza gość Marty Piaseckiej.
Przeczytaj także:
- Zamek w Tarnowicach Starych – pamiątka po rodzie Wrochemów
- Wysocko, czyli spa królowej Marysieńki
- Trójkątny pałac we Włoszakowicach – dawne miejsce spotkań wolnomularzy
Warownia była wielokrotnie rozbudowywana, pierwszy raz stało się to jeszcze w XIV stuleciu. Wtedy nie tylko zamek rozbudowano, ale także miasto otoczono murami obronnymi. Kolejne prace miały miejsce na przełomie wieków i ponownie w XVI w. To wtedy nadano mu charakter renesansowy. Do następnej przebudowy doszło w XVII wieku. Zamek wówczas umocniono i był on w doskonałym stanie.
Ruiny i źródło materiałów budowlanych dla mieszkańców
Kres tej świetności położyła wojna trzydziestoletnia. – Dotychczasowe umocnienia na nic się zdały. Warownia, zresztą nie tylko ona, została przez Szwedów zniszczona i spalona. Na szczęście kolejni biskupi ją odbudowali i systematycznie dbali o nią – mówi Marek Gaworski, opisując losy budowli. W kolejnych dziesięcioleciach służyła m.in. jako szpital dla austriackich żołnierzy, co z czasem przyczyniło się do jego coraz szybszego popadania w ruinę.
Posłuchaj
3:29
Dodaj do playlisty
W XIX stuleciu podczas jednej z zabaw ludowych wybuch pożar, dopełnił dzieła zniszczenia, a ruiny mieszkańcy zaczęli traktować jako źródło materiałów budowlanych. W 2019 roku rozpoczęto trwające kilka lat prace, dzięki którym można ponownie cieszyć się pięknem tego zabytku i roztaczających się z niego widoków.
Zamek Iłża 2022 4K Dron/ŁABUDZKI Project
***
Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 4.09.2023
Godzina emisji: 10.47
gs