Opowieści wschodnioeuropejskie (Klub Trójki)
Polityka, sztuka a sprawy uniwersalne. Barbara Toruńczyk w ogniu pytań
Zbigniew Herbert uważał, że "Zeszyty Literackie" to najlepsze polskie pismo literackie. Leszek Kołakowski uważał je za jedno z najbardziej udanych przedsięwzięć polskiej kultury. Założycielka i redaktorka "Zeszytów Literackich", Barbara Toruńczyk, która gościła w "Klubie Trójki" wydała właśnie książkę "Z opowieści wschodnioeuropejskich".
Foto: buzzybee/sxc.hu/cc
Dodaj do playlisty
Jaka właściwie jest relacja pomiędzy literaturą a polityką? Barbara Toruńczyk w swej książce pisze, że dziś już widać, że podstawowym doświadczeniem XX wieku był totalitaryzm w dwóch odmianach: nazistowskiej i sowieckiej. Opisuje ona w jaki sposób krążyli wokół nich artyści. – W latach 70. ludzie adaptowali się do systemu, nie mieli ochoty nazywać go totalizmem. To też było nasze nowe doświadczenie, doświadczenie umysłowe. Wszystko to należało do naszych odkryć, których dokonywaliśmy w toku życia – mówi Barbara Toruńczyk.
Jak dodaje wielokrotnie wydało się, że regres do stalinizmu jest możliwy. – Mnie się wydało w tamtym czasie, że łatwiej się badawczo przyglądać zjawiskom, które nie są tak bezpośrednio z mojej rodziny. Oni przeżyli bardzo podobne doświadczenia, które czekały na nas, miałam świadomość tego. Z całą naiwnością np. rzucili się w odmęty sztuki zaangażowanej politycznie sądząc, że ratują sztukę. Że drogą prawdziwej sztuki jest bezpośrednie zaangażowanie polityczne – opowiada Toruńczyk.
W księgarniach ukazała się książka Barbary Toruńczyk, zatytułowana "Z opowieści wschodnioeuropejskich". Mimo rozmaitego charakteru zawartości (są tu szkice z historii literatury, artykuły o zacięciu socjologicznym, wywiady, wypowiedzi w ankietach, półprywatne listy do autorów "Zeszytów Literackich" itd.), książka kreśli portret jednej z najbardziej wyrazistych osobowości pokolenia (zwanego przez historyków literatury "pokoleniem Nowej Fali") i formacji (zwanej przez historyków polityki "komandosami").
Intryguje wczesnym rozpoznaniem sporów, jakie dziś toczymy (jak w przenikliwym tekście "Nowe oblicze Warszawy" z wiosny 1980 roku), jasnym sformułowaniem wzajemnych pretensji między "Zeszytami Literackimi" - jednym z najważniejszych czasopism polskich, utworzonych w 1982 roku w Paryżu - a tzw. pokoleniem bruLionu (w wywiadzie, który przeprowadził Cezary Michalski), wyjaśnieniem koncepcji literatury, zawieszonej między polityką a sprawami uniwersalnymi.
Autorka, założycielka i redaktorka "Zeszytów Literackich", Barbara Toruńczyk była gościem "Klubu Trójki". Posłuchaj całej rozmowy!
Do słuchania audycji "Klub Trójki" zapraszamy od poniedziałku do czwartku po godzinie 21.00.
Program poprowadził Jerzy Sosnowski.
sm