Krasznahorkai: moje zasoby nadziei się wyczerpały, opowiem o aniołach

Węgierski pisarz László Krasznahorkai, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, wygłosił w niedzielę wykład w Sztokholmie. Było to jedno z jego nielicznych wystąpień publicznych. Wykład odbył się podczas trwającego tygodnia noblowskiego przez wręczeniem laureatom prestiżowych nagród. 

Posłuchaj audycji Trójki:

• Beata Balogová i jej powieść "Kornélie" we "Wszystkich książkach świata"
• Wojtek Sokół w "Trójce pod Księżycem" o swojej powieści "Wesołych Świąt"

Wykład noblowski Krasznahorkaiego

Pisarz przemawiał w swoim ojczystym języku, a w wykładzie poruszał obecne w jego twórczości wątki: stare i nowe anioły, godność ludzka, nadzieja lub jej brak, bunt oraz obserwacje z perspektywy bezdomnego w berlińskim metrze.

- Odbierając Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury, początkowo pragnąłem podzielić się swoimi przemyśleniami na temat nadziei, ale ponieważ moje zapasy nadziei definitywnie się wyczerpały, teraz będę mówić o aniołach - rozpoczął autor "Szatańskiego tanga".

Krasznahorkai mówił, że w przeciwieństwie do aniołów dawnych, nowi aniołowie nie mają skrzydeł i nie niosą żadnego przesłania. - Są po prostu tutaj wśród nas w swoim zwykłym codziennym ubraniu, nierozpoznawalni, jeśli tylko tego pragną. Po prostu stoją tam i patrzą na nas, szukają naszego spojrzenia, a w tym poszukiwaniu jest prośba, byśmy spojrzeli im w oczy i sami mogli przekazać im przesłanie. Tylko, niestety, my nie mamy dla nich żadnego przesłania - mówił noblista.

Pisarz posługiwał się długimi, zawiłymi zdaniami. Zapis wykładu na stronie internetowej Nagrody Nobla nie zawiera kropek. Krasznahorkai mówił, że "odkrywa przerażającą historię nowych aniołów". - Te nowe anioły być może nie są już aniołami, ale ofiarami w sakralnym znaczeniu tego słowa, nie dla nas, ale dla nas, dla nas wszystkich i dla nas wszystkich, bez skrzydeł i bez przesłania, wiedząc, że jest wojna, wojna i tylko wojna w naturze, w społeczeństwie, i że ta wojna to nie tylko broń, tortury i zniszczenie. Są ofiarami cynicznego, bezwzględnego świata, które stoją bez ochrony w obliczu upokorzenia - mówił artysta. Pełny tekst wykładu dostępny jest na stronie internetowej Nagrody Nobla. 

"Mistrz Apokalipsy", "wielki pisarz epicki"

Jak przypomina AP, gdy w październiku przedstawiciele Szwedzkiej Akademii ogłosili, że laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury został László Krasznahorkai, określili go mianem "wielkiego pisarza epickiego", którego twórczość charakteryzuje się absurdyzmem i groteskową przesadą.

Krasznahorkai zyskał w USA uznanie krytyki, choć nie jest szeroko znany. Pisarka Susan Sontag nazwała go "mistrzem Apokalipsy". W przekładzie na język polski ukazały się cztery książki Krasznahorkaiego: "Szatańskie tango", "Melancholia sprzeciwu", "Wojna i wojna" oraz niedawno wydany zbiór opowiadań "A świat trwa".

Uroczyste wręczenie laureatom Nagród Nobla odbędzie się 10 grudnia, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla w 1896 roku.

Ewelina Kołaczek, AP, PAP