"Jura. Kraina bez końca": niezwykła wystawa w Muzeum Śląskim

Jura Krakowsko-Częstochowska kojarzy się przede wszystkim z malowniczymi ruinami średniowiecznych zamków, wspinaczką skałkową, turystyką. Ale to również przestrzeń artystyczna, kulturalna, architektoniczna.

Jura - kraina z ogromnym potencjałem

- Wystawa jest przede wszystkim o sztuce związanej z Jurą. To jest paręset obiektów: pięknych, specjalnie wyselekcjonowanych z różnych kolekcji – tych największych i tych mniejszych, bardziej i mniej znanych, z muzeów regionalnych, ze zbiorów prywatnych a niekiedy wprost z pracowni artystów. Dzięki tym wszystkim wypożyczeniom można było podjąć próbę ukazania tego niesamowitego bogactwa kulturowego, a jednocześnie zaaranżowania panoramy sztuki od romantyzmu począwszy po dekady najnowsze – mówi Michał Burdziński, kurator wystawy "Jura. Kraina bez końca" w rozmowie z Agnieszką Obszańską.

- Powiem szczerze, że dla mnie przed tą wystawą Jura była trochę tajemnicą: nie wędrowałam jakoś namiętnie po tych terenach. Ale chodząc już po tej wystawie i pomagając w przygotowaniach naprawdę dostrzegłam ogrom potencjału, który tkwi w tej krainie - dodaje Magdalena Niziolek, kierowniczka działu sztuki Muzeum Śląskiego w Katowicach. - To reprezentatywny wybór prac, który otwiera różne przestrzenie i tematy związane z tą krainą. Z jednej strony ogromny, a z drugiej - bardzo syntetyczny, patrząc na to, ile wątków pojawiło się na ekspozycji - wskazuje.

Panorama zjawisk kulturowych na Jurze

Wystawę otwierają mapa terenu oraz oś czasu, która prowadzi punktowo przez miliony lat: od powstania skorupy ziemskiej i pierwszych skał wapiennych, następnie przez czasy dinozaurów i amonitów, do ery człowieka po dekady współczesne. Wątki geologiczne i paleontologiczne, botaniczne i zoologiczne, archeologiczne i historyczne ukazują ogrom zjawisk dotyczących Jury oraz dokonania badaczy reprezentujących różne dziedziny nauki. Nie brakuje odniesień do turystyki kwalifikowanej (PTTK) i aktywności harcerskiej (akcja "Zamonit"), do tradycji wspinaczki skałkowej i speleologii. Podejmowane są również refleksje dotyczące duchowości, wskazując zarówno na legendy i podania, jak i na życiowe wybory pustelników w świetle wiary.

Centralne miejsce zajmują sztuka, literatura, architektura i projektowanie artystyczne od połowy XIX wieku po lata najnowsze, od patriotycznych dzieł romantyzmu do aktualnych przejawów świadomego kreowania lokalnej tożsamości. Ekspozycja gromadzi znakomite obrazy, grafiki, fotografie, filmy i formy przestrzenne, ukazuje realizacje oryginalnych domów w stylistyce jurajskiej, ponadto powiązane z wyżyną artefakty z zakresu ceramiki, szkła, tkaniny unikatowej, mody i biżuterii. Udostępnia również starsze utwory z dziedziny poezji, dramatu i muzyki fortepianowej, a także wysoko ocenianą prozę dnia dzisiejszego.

- Każda wystawa jest wyborem: nie da się pokazać wszystkiego. Dlatego warto potraktować tę wystawę, jako próbę ukazania panoramy zjawisk kulturowych dotyczących Jury Krakowsko-Częstochowskiej, pewnej sondy, pewnego początku, przyczynku do dalszego oglądu również z perspektywy ogólnej, którą przyjęliśmy – zachęca Michał Burdziński.

Wystawa "Jura. Kraina bez końca" w Muzeum Śląskim w Katowicach otwarta będzie w dniach 16.10.2025-15.03.2026. Szczegóły można znaleźć na stronie muzeum, bądź w mediach społecznościowych.

Piotr Radecki