"Film balkonowy" i "Królik po berlińsku". 20 dokumentów wraca do kin

Od 21 listopada do końca stycznia 2026 roku do kin w całym kraju powróci 20 filmów dokumentalnych z ostatnich dwóch dekad, współfinansowanych przez Polski Instytut Sztuki Filmowej. Akcja, której współorganizatorem jest festiwal Millennium Docs Against Gravity, wpisuje się w obchody 20-lecia instytutu.

20 lat Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej

W kwietniu PISF zorganizował akcję "Przeżyj to w kinie. 20 lat z Polskim Instytutem Sztuki Filmowej", w ramach której w multipleksach i kinach studyjnych w całym kraju wyświetlano ważne filmy z ostatnich lat współfinansowane przez instytut. Widzowie mogli obejrzeć między innymi "Katyń" Andrzeja Wajdy, "W ciemności" Agnieszki Holland, "Zimną wojnę" Pawła Pawlikowskiego, "Kler" Wojciecha Smarzowskiego i "Boże Ciało" Jana Komasy.

Teraz PISF we współpracy z Millennium Docs Against Gravity pokaże 20 filmów dokumentalnych. "Każdy z filmów pokazywanych w ramach akcji PISF i MDAG to dowód, że polskie kino dokumentalne potrafi być odważne, różnorodne oraz uniwersalne" - czytamy w komunikacie PISF. Wybranym pokazom będą towarzyszyły spotkania z twórcami i twórczyniami.

Filmy dokumentalne na 20-lecie PISF

W kinach pojawi się też "Jak to się robi" (2006) Marcela Łozińskiego, który zmarł w sierpniu tego roku. Dokument ukazuje eksperyment zorganizowany przez specjalistę od marketingu politycznego Piotra Tymochowicza, który ma udowodnić, że z każdego człowieka da się zrobić polityka.

Do kin wróci też film Pawła Łozińskiego - syna Marcela Łozińskiego. Widzowie będą mogli przypomnieć sobie "Film balkonowy" (2021). Obraz opowiada o życiu przechodniów, z którymi reżyser rozmawiał z balkonu swojego mieszkania. Łoziński zaczął tworzyć film w 2018 roku, a skończył nagrywać, gdy zaczęła się pandemia koronawirusa. 

Publiczność będzie mogła przypomnieć sobie także "Pianoforte" (2023) Jakuba Piątka. To opowieść o zmaganiach kilku pianistów podczas Konkursu Chopinowskiego, w której twórcy zaglądają za kulisy wydarzenia. Muzyka jest tu jednak bohaterką drugoplanową. Na pierwszy plan wysuwają się barwne osobowości uczestników konkursu, ich marzenia i pasja, której poświęcili niemal całe życie.

O pasji opowiada również doceniony Orłem film "Wanda Rutkiewicz. Ostatnia wyprawa" (2024) w reżyserii Elizy Kubarskiej. Film przybliża historię najwybitniejszej polskiej himalaistki. Sportowych emocji nie zabraknie też w "Over the Limit" (2017) Marty Prus, poświęconym kosztom psychicznym wyczynowego uprawiania sportu.

Do kin trafi też film Bartosza Konopki "Królik po berlińsku" (2009). To opowieść o tysiącach dzikich królików, które zamieszkiwały strefę śmierci Muru Berlińskiego. Przez 28 lat zwierzęta żyły tam zamknięte, ale bezpieczne. Niestety pewnego dnia Mur runął, a króliki musiały poszukać dla siebie nowego miejsca. Film ukazuje dzieje Europy Wschodniej z "króliczej" perspektywy.

Wśród dokumentów, które ponownie trafią na wielki ekran, znalazł się nagrodzony w konkursie polskim festiwalu MDAG "Skąd dokąd" (2023) Maćka Hameli. Trzy dni po inwazji Rosji na Ukrainę reżyser kupił vana i jako wolontariusz zaangażował się w pomoc ukraińskim uchodźcom. Początkowo przewoził ich z granicy. Po tygodniu przejechał na drugą stronę, by zabierać ludzi z najbardziej zagrożonych regionów. Zapisem tej akcji jest przejmujący dokument, w którym splatają się doświadczenia kilkuset pasażerów w różnym wieku, różnych płci, poglądów, wierzeń i pochodzenia. Wszystkie te osoby łączy potrzeba znalezienia schronienia, w którym będą mogły żyć - z dala od najbliższych, którzy nie chcą opuszczać kraju lub razem z tymi, którzy są na to gotowi. Często także razem z ukochanymi czworonogami.

Pełna lista prezentowanych filmów:

"21 x Nowy Jork", reż. Piotr Stasik (2016);
"Argentyńska lekcja", reż. Wojciech Staroń (2011);
"Beksińscy", reż. Marcin Borchardt (2017);
"Film balkonowy", reż. Paweł Łoziński (2021);
"Jak to się robi", reż. Marcel Łoziński (2006);
"Komunia", reż. Anna Zamecka (2016);
"Królik po berlińsku", reż. Bartosz Konopka (2009);
"Książę i dybuk", reż. Elwira Niewiera, Piotr Rosołowski (2017);
"Lombard", reż. Łukasz Kowalski (2022);
"Nadejdą lepsze czasy", reż. Hanna Polak (2015);
"Wanda Rutkiewicz. Ostatnia wyprawa", reż. Eliza Kubarska (2024);
"Over the Limit", reż. Marta Prus (2017);
"Pianoforte", reż. Jakub Piątek (2023);
"Po-lin. Okruch pamięci", reż. Jolanta Dylewska (2018);
"Pociągi", reż. Maciej Drygas (2024);
"Rok z życia kraju", reż. Tomasz Wolski (2024);
"Skąd dokąd", reż. Maciek Hamela (2023);
"Symfonia fabryki Ursusa", reż. Jaśmina Wójcik (2018);
"Uwikłani", reż. Lidia Duda (2012);
"Wiatr. Thriller dokumentalny", reż. Michał Bielawski (2019).

Ewelina Kołaczek