Hejt, przemoc, dezinformacja – na co narażone są dzieci w internecie

- Dzieci są na tyle bezpieczne, na ile my - dorośli - jesteśmy w stanie się ich światem cyfrowym zaopiekować - mówi Anna Rywczyńska, kierowniczka Działu Profilaktyki Cyberzagrożeń Państwowego Instytutu Badawczego NASK, gościni audycji Piotra Łodeja "News albo fake news". Jednocześnie podkreśla, że to co często daje rodzicom złudne poczucie bezpieczeństwa i kontroli to fakt, że nawet małe dzieci potrafią znakomicie poradzić sobie z konkretnymi zadaniami w wirtualnej rzeczywistości, np. coś znaleźć lub stworzyć. 

Zagrożenia w sieci

Zdaniem Anny Rywczyńskiej wśród najpoważniejszych zagrożeń, z którymi spotykają się dzieci w internecie, są nie tylko szkodliwe treści i niebezpieczne znajomości ale także dezinformacja. Młodzi ludzie często nie potrafią oddzielić faktów od spreparowanych informacji. Gubią się w tym co jest prawdą a co nią nie jest. "Kiedy młoda osoba wielokrotnie widzi te same informacje, łatwiej je przetwarza, bo wydają się znajome. W efekcie mózg często mylnie interpretuje je jako wiarygodne - nawet jeśli są nieprawdziwe" - czytamy w publikacji NASK "W sieci wyzwań. Sztuka wychowania w cyfrowym świecie". Nawet dorośli nie zawsze potrafią rozpoznać, co jest wytworem sztucznej inteligencji a co dziełem człowieka. - Wszystko wygląda bardzo realnie - podkreśla specjalistka.

Z perspektywy rodziców problemem jest ilość czasu, jaką dzieci spędzają online i wynikające z niej ryzyko uzależnienia od internetu. W 2023 roku było to średnio 5,5 godziny dziennie. - Logowanie do sieci zaczyna się tuż po obudzeniu. Nasila się po powrocie ze szkoły do domu, a także późno w nocy, gdy wydaje nam się że dziecko śpi - mówi Anna Rywczyńska. W konsekwencji zdarza się, że dzieci zasypiają na lekcjach, albo w ogóle nie pojawiają się rano w szkole.

Hejt i przemoc. Szon patrol.

Same dzieci zwracają uwagę na falę hejtu i przemocy w sieci. Ostatnio głośno się mówi o tzw. szon patrolach. Nastolatkowie robią zdjęcia dziewczynom ubranym lub zachowującym się - wg nich - niewłaściwie, po czym zamieszczają je w sieci z obraźliwymi hasztagami wystawiając na publiczny osąd. Psychologowie alarmują: to bardzo niebezpieczny trend. "Wystarczy jedno nagranie, by uruchomić lawinę zawstydzenia i hejtu" - mówi w rozmowie z Polską Agencją Prasową Przemysław Staroń, psycholog, nauczyciel roku 2018 i autor książek. "Konsekwencją jest głębokie poczucie wstydu, które uderza w samo jądro świadomości. Wstyd mówi: jestem zła, jestem beznadziejna - zaznacza - to rani całego człowieka, a u młodych, których psychika dopiero się kształtuje, może zostawić szczególnie głębokie blizny".

Odpowiedzialny rodzic, bezpieczne dziecko

- Kształtowanie wśród dzieci empatii i wzajemnego szacunku jest kluczowe w przeciwdziałaniu hejtowi - podkreśla Anna Rywczyńska i dodaje - To my, rodzice, musimy wspierać nasze dzieci, aby były pewne siebie i w jak najlepszym stanie emocjonalnym. To działa jak szczepionka.

Wg specjalistów warto wzmacniać umiejętności społeczne dzieci, być na nie uważnym i dbać o dobry kontakt. Z badań wynika, że tylko około 20 proc. dzieci zgłasza swoje problemy w świecie cyfrowym rodzicom. Pozostali próbują radzić sobie sami.

Dobrze jest też od samego początku uczyć dzieci cyfrowej higieny. Koncentrować się na jakości tego, co robimy w sieci. Pokazywać, jak zadbać o prawidłową postawę ciała, dobry sen. Wspólnie spędzać czas i rozmawiać, nie tylko przez ekran. - Nic nie zwalnia nas także z obecności w wirtualnych grupach klasowych - szczególnie, gdy mowa o dzieciach poniżej 13 roku życia - zaznacza Anna Rywczyńska.

Gdzie szukać pomocy?

Jeśli doświadczyłeś przemocy w sieci lub masz podejrzenie, że Twoje dziecko mogło jej doświadczyć, zgłoś się do:

• 116 111 - Bezpłatny, poufny telefon zaufania dla Dzieci i Młodzieży Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę;
• 800 100 100 - Bezpłatny telefon dla dorosłych w sprawie bezpieczeństwa dzieci poniżej 18 roku życia;
• 800 12 12 12 - Dziecięcy telefon zaufania Rzecznika Praw Dziecka;
• Dyżurnet.pl - Punkt kontaktowy, gdzie można zgłaszać nielegalne i szkodliwe treści w sieci;

Więcej na temat bezpieczeństwa dzieci w cyberprzestrzeni w audycji Piotra Łodeja News Albo Fake News.