"Lato w Pograniczu" w Sejnach. Wakacyjne spotkania na skrzyżowaniu kultur

"Lato w Pograniczu” to coroczny festiwal artystyczny, który od lat odbywa się w Sejnach i Krasnogrudzie przy granicy z Litwą. Jego celem jest nie tylko prezentacja dorobku artystycznego regionu, ale przede wszystkim budowanie dialogu międzykulturowego w oparciu o lokalne tradycje, historię i współczesne formy wyrazu. Festiwal organizowany przez Fundację Pogranicze stał się znakiem rozpoznawczym Sejn.

"Lato w Pograniczu" czyli historia regionu oczmi lokalnej społeczności

Wydarzeniem otwierającym tegoroczne "Lato w Pograniczu” był spektakl „Kroniki Sejneńskie”, który po raz kolejny został wystawiony w Białej Synagodze – miejscu symbolicznym dla sejneńskiej tożsamości. Spektakl, tworzony przez młodzież z Sejn i okolic, opowiada historię regionu widzianą oczami lokalnej społeczności. 

Równolegle w Białej Synagodze odbywają się koncerty Orkiestry Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego – najbardziej znanego artystycznego projektu Ośrodka Pogranicze.

Ich występy, odbywające się w tym roku w dniach 9, 11, 13, 15, 18, 20, 23 i 25 lipca, łączą tradycyjną muzykę żydowską z elementami improwizacji, jazzu i współczesnych brzmień.

Młodzi muzycy, wywodzący się z lokalnej społeczności, tworzą oryginalne aranżacje, w których pulsuje duch przeszłości, ale też ogromna wrażliwość na teraźniejszość. Publiczność, tłumnie zapełniająca wnętrze synagogi, ma okazję uczestniczyć w czymś więcej niż koncercie – to swoisty rytuał obecności, dialogu i wspólnoty.

Koncerty jazzowe i jam sessions

W programie muzycznym tegorocznej edycji znalazło się również miejsce na jazz. W ramach cyklu koncertów jazzowych wystąpią: Dobrava Czocher z programem "Camera Pro Classica” (12 lipca), Borys Pol Quintet (19 lipca) oraz Mikołaj Trzaska (26 lipca). To propozycje skierowane zarówno do miłośników awangardy, jak i klasycznej improwizacji – wydarzenia kameralne, ale pełne ekspresji.

Dodatkowo, w przestrzeni Sejneńskiej Spółdzielni Jazzowej odbywają się spotkania muzyczne o luźniejszym charakterze – improwizacje, jam sessions, wieczory instrumentalne, często niespodziewane i spontaniczne.

Opowieść o migracji, granicach i pamięci

Festiwal nie ogranicza się wyłącznie do koncertów i spektakli – ważnym komponentem programu są wystawy sztuki współczesnej. W Białej Synagodze można oglądać m.in. wystawę "I nie obrócą się w proch” autorstwa Wiesława Szumińskiego, a także poruszającą ekspozycję poświęconą społeczności żydowskiej pt. „…I nie wrócili. Żydzi sejneńscy 1939”.

W Domu Pogranicza natomiast prezentowana jest seria grafik Małgorzaty Dmitruk zatytułowana „Atlas sejneńskiego nieba”, a także instalacja „Przejście” – refleksyjna opowieść wizualna o migracji, pamięci i granicach. Wystawy dostępne są przez całe lato, od wtorku do soboty, a zwiedzający mogą skorzystać z oprowadzania z przewodnikiem, które wprowadza ich w kontekst zarówno artystyczny, jak i historyczny prezentowanych prac.

W Krasnogrudzie, gdzie znajduje się Dwór Miłosza – miejsce symboliczne dla twórczości i biografii Czesława Miłosza – przygotowano równie bogaty program. Odbywają się tu oprowadzania po wystawie stałej "Miłosz | Szukanie ojczyzny”, a także pokazy nowych ekspozycji: "W obliczu wojny”, „Flora Krasnogrudae” i „Ścieżka poetów”.

W parku otaczającym dwór można spacerować ścieżką artystyczną, która łączy instalacje ceramiczne, poetyckie i rzeźbiarskie – stanowiące swoisty krajobraz pamięci. To przestrzeń nie tylko kontemplacji, ale też spotkania – z poezją, z naturą, z historią. Codziennie o godzinie 11:00, 13:00 i 15:00 odbywają się oprowadzania z przewodnikiem, które pozwalają zrozumieć sens istnienia tego miejsca jako mostu między Wschodem i Zachodem, między przeszłością a przyszłością.

Warsztaty edukacyjne i laboratoria twórcze

Nieodłącznym elementem "Lata w Pograniczu” są warsztaty edukacyjne i laboratoria twórcze. W ramach programu "Motyla” odbywają się zajęcia dla dzieci i młodzieży, prowadzone przez artystów związanych z Ośrodkiem.

Zorganizowano też Uniwersytet Dziecięcy, a także otwarte spotkania z muzykami i aktorami, m.in. z Justyną Rekść-Raubo, specjalistką od violi da gamba. Edukacja traktowana jest tu jako proces międzypokoleniowy i międzykulturowy – nieformalny, ale pogłębiony, zakorzeniony w lokalnym doświadczeniu i otwarty na świat.