Czy grozi ci pracoholizm? Naukowcy opracowali pierwszy na świecie test

Pracoholizm to zjawisko, które można określić jako znak współczesnych czasów. Nadmierne poświęcanie się pracy kosztem życia osobistego właściwie stało się normą. Pełna dyspozycyjność i gotowość do wielogodzinnej pracy są wręcz wymogami stawianymi przez pracodawców. Nic więc dziwnego, że pracoholizm jest akceptowany i pomijany w aspekcie uzależnienia. Psychologowie są zgodni: to współczesna forma uzależnienia.

Pierwszy a świecie miarodajny test na pracoholizm

Zespół naukowców pod kierunkiem prof. Edyty Charzyńskiej z Uniwersytetu Śląskiego i prof. Bettiny Kubicek z Uniwersytetu w Graz w Austrii opracował pierwszy na świecie, miarodajny test na pracoholizm. - Test został opracowany na podstawie zbadania charakterystycznych cech uzależnienia, takie jak zmiana nastroju, konflikty, problemy czy tolerancja - mówiła w audycji "Zapraszamy do Trójki" prof. Charzyńska. 

Nad opracowaniem testu pracowali naukowcy i naukowczynie z 85 państw. W każdym z tych państw sprawdzono, czy wyniki testu zgadają się z tymi, które wykonano stosując inne, bardziej zaawansowane narzędzia - wyjaśniła prof. Kubicek. Okazało się, że wyniki są miarodajne aż w 96 procentach.

Test opiera się na odpowiedzi na pięć pytań:

• Czy nie mogłeś przestać myśleć o pracy?
• Czy starałeś się zmniejszyć poczucie winy, lęku, bezradności lub depresji?
• Czy próbowałeś zmniejszyć ilość pracy i ci się nie udało?
• Czy zaniedbałeś inne rzeczy kosztem swojej pracy: rodzinę, przyjaciół, hobby, czas wolny?
• Czy kiedykolwiek pracowałeś tak dużo, że miało to negatywny wpływ na twoje zdrowie?

Pierwsze wyniki są alarmujące: w badanych krajach aż 1/5 pracujących ma skłonności do pracoholizmu.

Pracoholizm w Polsce

- W Polsce tych osób jest jeszcze więcej. Wszystko z powodu trudnej sytuacji materialnej pracujących lub obaw związanych z możliwością utratą pracy - tłumaczył uczestniczący w przygotowaniu testu prof. Paweł Atroszko z Uniwersytetu Gdańskiego. 

Uzależnieni często przez długi czas nie zdają sobie sprawy ze swojego problemu. Zdecydowana większość (66,1%) pracujących zarobkowo i wykazujących symptomy uzależnienia od pracy przyznała, że bliskie im osoby twierdzą, że za dużo pracują i z tego powodu robią im wyrzuty oraz okazują niezadowolenie.

Pracoholizm zagraża szczególnie młodym pracującym 

Pracoholizm oraz zagrożenie uzależnieniem od pracy dotyczy przede wszystkim młodszego pokolenia Polaków. Z badania CBOS wynika, że blisko jedną dziesiątą Polaków w wieku 15+ (9,1%) można zaliczyć do grupy tych, dla których uzależnienie od pracy stanowi rzeczywisty problem. W przypadku ponad dwóch trzecich (70,2%) istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia takiego problemu.

Pracoholizm bardziej grozi pracującym na własny rachunek

Samozatrudnienie sprzyja zagrożeniu pracoholizmem. Ponad 17 proc. właścicieli i współwłaścicieli firm ma rzeczywisty problem z uzależnieniem od pracy. Pełnienie funkcji kierowniczych, odpowiedzialność za pracę innych lub kierowanie projektami są czynnikami zwiększającymi podatność na uzależnienie. Badacze odnotowali wysoki odsetek zagrożonych uzależnieniem i mających rzeczywisty problem wśród kadry kierowniczej (80%) oraz specjalistów z wyższym wykształceniem (10,9%). Do grupy osób ponadprzeciętnie zagrożonych należą uczniowie i studenci (80%).

Niebezpieczne skutki pracoholizmu 

Pracoholizm najczęściej jest rozpoznawany i diagnozowany dopiero wtedy, gdy osiągnie fazę krytyczną. Oznacza to, że uzależnienie jest już bardzo głębokie i powoduje całkowity braku kontroli nad wykonywaną pracą. Inne skutki pracoholizmu to:

• przemęczenie, długotrwałe uczucie wyczerpania fizycznego;
• podwyższony poziom ciśnienia krwi i ryzyko wystąpienia zawału serca, bóle w klatce piersiowej;
• uczucie niepokoju i wzmożona drażliwość (szczególnie w momentach, gdy niemożliwe jest wykonywanie obowiązków zawodowych);
• niski poziom zadowolenia z życia;
• zaburzenia snu (bezsenność);
• inne problemy zdrowotne (wrzody żołądka, zaburzona praca jelit, alergie, zaburzenia seksualne);
• wysoki poziom odczuwanego stresu w pracy i wypalenie zawodowe;
• zaburzenia psychiczne (np. depresja) i zaburzenia lękowe;
• niska samoocena;
• inne uzależnienia (np. od leków, narkotyków, alkoholu, Internetu, napoi energetycznych);
• osłabienie układu immunologicznego, podatność na choroby.