Lublana, Plac Republiki (Dobrze Zaprojektowane/Trójka)
Trg republike w Lublanie: wielkie, całościowe dzieło modernizmu powojennego
2025-02-12, 12:02 | aktualizacja 2025-02-12, 13:02
Anna Dudzińska namawia jak zawsze, by zauważać przestrzenie nieoczywiste. Tym razem zaprasza do Słowenii, której mieszkańcy nie odwracają się z odrazą, patrząc na postmodernistyczne budynki i przestrzenie w swoich miastach.
Ten plac powstał w latach 60. XX wieku w stolicy Słowenii, Lublanie, jako przestrzeń dla ważnych wydarzeń politycznych i kulturalnych. Wtedy został nazwany, jakżeby inaczej, placem Rewolucji. I swoją rolę spełnił: to właśnie tutaj 26 czerwca 1991 roku ogłoszono niepodległość Słowenii. Dzisiaj ta przestrzeń nosi nazwę placu Republiki (Trg republike). A jaką rolę dzisiaj pełni, jak się sprawdza po ponad pół wieku?
Posłuchaj
5:31
Dodaj do playlisty
Plac Republiki jak plac św. Marka
- Oczywiście, wszystko, co ma 50 lat, wygląda gorzej niż świeżo zbudowane. Więc te obiekty się w naturalny sposób starzeją i coś trzeba wymyślić, aby przywrócić im dawny blask. Lublana jest jedną z tych stolic, które metropolią stały się po 1945 roku i tam jest dużo dobrej tego typu architektury - tłumaczy Łukasz Galusek, architekt i dyrektor programowy Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie, który od dawna interesuje się tym, co w krajach Europy Środkowej powstawało w XX wieku. - Jej jądrem jest dawny plac Rewolucji, a dzisiaj plac Republiki. Przez dwa wspaniałe wieżowce, wspaniałą salę koncertową, wielki dom towarowy, a przede wszystkim plac, takie forum, można porównać nawet do placu św. Marka w Wenecji […]. To jest wielkie, całościowe dzieło modernizmu powojennego - opisuje tę przestrzeń.
Lublana, Plac Republiki (dawniej Plac Rewolucji), rok 2021.jpg
Socmodernizm, a może późny modernizm?
W Polsce do takich przestrzeni przykleiła się łatka "architektury źle urodzonej" i nijak odkleić się nie chce. Nawet jeśli "źle urodzona", to nie zawsze znaczy, że zła. - My mamy nieszczęśliwe słowo "socmodernizm", bo ten przedrostek "soc" od razu nas uprzedza. Inne kraje, Słowacy, Słoweńcy, mówią po prostu: "późny modernizm", żeby powiedzieć, że to jest druga połowa XX wieku, że on jest dojrzały - potwierdza rozmówca Anny Dudzińskiej.
Przeczytaj także:
- Willa Tugendhatów: klasyka architektury modernistycznej i świadek historii
- Jane Jacobs: aktywistka, dla której miasto zawsze było najważniejsze
- Kaplica Golgoty Wschodu na Jasnej Górze: miejsce wydarte historii
***
Tytuł audycji: Dobrze Zaprojektowane
Autorka: Anna Dudzińska
Data emisji: 12.02.2025
Godzina emisji: 11.30
pr/kor