Wcale nie nocna "Straż nocna" Rembrandta (Trzecia Strona Obrazu/Trójka)
Wcale nie nocna "Straż nocna" Rembrandta
2025-02-10, 11:02 | aktualizacja 2025-02-12, 15:02
Namalowana w 1642 roku "Straż nocna" Rembrandta jest nie tylko perłą amsterdamskiego Rijksmuseum, ale także jednym z najlepiej znanych obrazów na świecie. Do tego stopnia, że stała się elementem pop kultury. Świadczą o tym między innymi liczne "strażonocne" memy, ale nie tylko. Jarosław Jarry Jaworski, w tym odcinku Trzeciej Strony Obrazu, zajął się arcydziełem Rembrandta.
"Straż nocna" to szczytowe osiągnięcie w jego twórczości. Jednocześnie jest to dzieło nowatorskie, demonstrujące indywidualny i rewolucyjny styl artysty, który zaszokował ówczesną opinię publiczną. Czym?
Posłuchaj
5:44
Dodaj do playlisty
Rembrandt zerwał z tradycją kluczowego gatunku malarstwa Holandii czyli portretu grupowego. Przed „Strażą nocną” portrety grup strażników obywatelskich, kupców czy regentów instytucji dobroczynnych malowano nieco jak „szlaczki”. Każda twarz była dokładnie widoczna (inna sprawa, że za tę widoczność każdy sportretowany płacił konkretne pieniądze), często głowy portretowanych ustawione były w rządku na tej samej wysokości (stąd „szlaczek”). Rembrandt wszystko to rozbił na kawałki, wprowadzając w „Straży nocnej” iście sceniczny dramatyzm. Oddział klovenierów (muszkieterów) z milicji obywatelskiej II dzielnicy Amsterdamu pod dowództwem kapitana Fransa Bannincka Cocq’a wychodzi, a raczej wypada na ulicę z zacienionej bramy. Nie ma tu mowy o „szlaczku” z głów.
Holendrzy byli bardzo przywiązani do „swoich” gatunków w malarstwie. Wszystkie były ściśle określone formalnie i rzadko zdarzały się odstępstwa od ich zasad, czy to była martwa natura, marina czy scena chłopska. Rembrandt bez zahamowań uderzył w te zasady całą mocą swego talentu.
Obraz kryje wiele tajemnic, ale wiąże się z nim także sporo przekłamań. Największym jest sama jego nazwa, bo przecież ani Rembrandt, ani zamawiający to płótno członkowie straży obywatelskiej nie nazwali go „Strażą nocną”! Powód był bardzo prosty – przedstawiona scena wcale nie dzieje się w nocy! Zdziwione, zdziwieni? I słusznie.
Jaką nazwę nadał swojemu dziełu Rembrandt dowiecie się, słuchając tego odcinka Trzeciej Strony Obrazu
***
Tytuł audycji: Trzecia Strona Obrazu
Autor audycji: Jarosław Jaworski
Data emisji: 10.02.2025
Godzina emisji: 11.15
qch/kor