Clemens Setz, gwiazda austriackiej literatury (Wszystkie Książki Świata / Trójka)
Trójka|Wszystkie Książki Świata
Clemens Setz, gwiazda austriackiej literatury
2025-02-02, 22:02 | aktualizacja 2025-02-03, 13:02
Czytelnicy często uważają, że postaci z jego opowiadań to istoty nierealne. Tymczasem, jak zapewnia, większość tematów, scen i bohaterów zaczerpnął z życia. Gościem Michała Nogasia był tym razem Clemens Setz, jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy austriackich.
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
"My, ludzie, możemy wydawać się istotom wyższym zegarami obrazkowymi, bo kiedy tu na dole bije nam śmiertelny dzwon, nasz obraz wychodzi z obudowy do tego drugiego świata". (Jean Paul, "Siebenkäs", za: "Deutsches Wörterbuch Jacoba i Wilhelma Grimmów")
Posłuchaj
52:43
Clemens Setz, gwiazda austriackiej literatury (Wszystkie Książki Świata / Trójka)
Dodaj do playlisty
To jedno z mott otwierających zupełnie niesamowity, czasami zwariowany, a czasami przygnębiająco, przytłaczająco wręcz melancholijny zbiór opowiadań "Pociecha rzeczy okrągłych" autorstwa Clemensa Setza, jednego z najważniejszych i najczęściej nagradzanych współczesnych pisarzy austriackich. Książka ukazała się w Polsce w ubiegłym roku w przekładzie Agnieszki Kowaluk.
- Pamiętam, że tamtego dnia obudziłem się bardzo wcześnie. Co mi się śniło, nie wiem. Ubrałem się i wyszedłem na balkon. Zaczynało jaśnieć, ale słońce dopiero wstawało. Lekki wiatr poruszał kocimiętką. Paliłem papierosa, studiując ociężałego jeszcze od mroku pająka, który zwisał tuż nad poręczą w niedosnutej nocą sieci. Był koniec marca i na ścianie domu sporo się działo. Tramwaje zdążyły już pozczepiać się tyłkami.
Na dole, w ciemnym jeszcze ogrodzie, stały zaparkowane samochody z włączonymi alarmami: za każdą przednią szybą migała miniaturowa stacja kosmiczna. Dzięcioł obrabiał jakiś pień, ale był źle zsynchronizowany, stukanie nie pasowało do ruchów głowy. Obskoczył kilka konarów, mierząc drzewu puls. Dopadło mnie dziwne uczucie, jakby pragnienie, i wróciłem do mieszkania, żeby się napić. Zawsze kiedy człowiek niesie przez cały pokój pełną szklankę, niczego nie wylewając, doznaje lekko nadnaturalnego wrażenia bycia zdalnie sterowanym. Próbowałem specjalnie rozlać trochę wody, ale mój wewnętrzny pion jakoś temu przeciwdziałał i utrzymywał wszystko w równowadze. W południe miałem polecieć do Kanady, na cztery tygodnie. Lotem OS 4977.
Na przedpołudnie zapowiadano fen. Zerknąłem na strony z pogodą w internecie, a potem przyjrzałem się naszemu drewnianemu barometrowi w przedpokoju. Składał się z dwóch figurek tańczących gospodarzy, mężczyzny i kobiety; zależnie od ciśnienia "jedno z nich chowało się w domku. Ani przez chwilę nie wolno im było przebywać w chatce razem. Jak prawie co rano na widok staromodnego przyrządu nabrałem pewności, że figurka wracająca do domku zaraz po zejściu z widoku pojawia się gdzieś daleko, w innym mieszkaniu, o ile nie na innym kontynencie czy innej planecie - tak zaczyna Setz pierwsze z opowiadań zatytułowane "Lazaret Południowy". Jego bohaterem jest pisarz, który wybiera się do Kanady na festiwal literacki. Co zastanie w domu, gdy jednak nie uda mu się wyruszyć?
Kim są inne postacie opisane przez Setza? Starszym mężczyzną, który usilnie próbuje spotkać kogoś... nieżywego. Kobietą, która ma... wyobrażonego przyjaciela. Matką, która opiekuje się synem w stanie śpiączki i marzy o... cielesnych przyjemnościach. Mężczyzną, który zakochał się w niewidomej kobiecie i w jej mieszkaniu odkrywa... przerażające, odrażające i obraźliwe napisy na ścianach (i nie tylko).
- Bardzo ciekawe jest to, że ludzie czasem postrzegają te pomysły czy postacie jako coś surrealistycznego, nierealnego czy fantastycznego. Zabawne jest dla mnie to, że inspiracje dla nich pochodzą z prawdziwego życia - mówi Setz w rozmowie, która pojawi się w tym wydaniu "Wszystkich książek świata".
Przeczytaj także:
- Alice Winn i jej opowieść o piekle I wojny światowej
- Nona Fernández o Chile, które do dziś walczy z traumami dyktatury
- Ottessa Moshfegh, tajemnicza śmierć i klimat rodem z Twin Peaks
Co zawdzięcza kinu Lyncha? Dlaczego sięga po twórczość Miłosza? Jak bardzo - i dlaczego - zmieniło się jego życie, gdy został ojcem? Czy Elfriede Jelinek jest punkową pisarką? Na te i wiele innych pytań Clemens Setz odpowiedział w Trójce.
***
Tytuł audycji: Wszystkie Książki Świata
Prowadzi: Michał Nogaś
Gość: Clemens Setz
Data emisji: 2.02.2025
Godzina emisji: 20.05
pr/pg/dm/kor