"Drugi rok to było wszystko, do czego doszedłem". Audycja Anny Retmaniak o Stanisławie Tymie z cyklu "Portret słowem malowany" (PR, 21.05.1995)
W wieku 87 lat zmarł Stanisław Tym
2024-12-06, 17:12 | aktualizacja 2024-12-06, 17:12
Aktor, satyryk, reżyser i scenarzysta, a także felietonista, autor sztuk teatralnych, słuchowisk i programów telewizyjnych. Wielokrotnie nagradzany za pracę artystyczną.
Stanisław Tym zagrał w kilkudziesięciu filmach i serialach, z których największą popularność przyniosły mu rola kaowca w "Rejsie" Marka Piwowskiego oraz podwójna - Ryszarda Ochódzkiego i Stanisława Palucha w "Misiu" Stanisława Barei. U Barei grał również w obrazach "Poszukiwany, poszukiwana", "Nie ma róży bez ognia" oraz "Co mi zrobisz jak mnie złapiesz", w tym ostatnim był też scenarzystą.
W 1991 roku wystąpił, znów jako Ryszard Ochódzki, w "Rozmowach kontrolowanych" Sylwestra Chęcińskiego, a w 2007 wyreżyserował i zagrał główną rolę w "Rysiu", będącym kontynuacją losów Ochódzkiego i produkcją zamykającą filmową trylogię.
Nazywany "dowcipnym pesymistą", w jednym z wywiadów dla Polskiego Radia Stanisław Tym powiedział, że ma zasadę: "jak już opowiadać o naszym ponurym świecie, to przynajmniej śmiesznie".
W latach 60. i na początku 70. był aktorem, reżyserem i autorem tekstów w STS-ie, czyli Studenckim Teatrze Satyryków, występował w kabaretach Owca, Dudek, Lopek i Wagabunda. Stanisław Tym jest autorem słynnego skeczu z Dudka zatytułowanego "Ucz się, Jasiu", znanego z mistrzowskiego wykonania Jana Kobuszewskiego, Wiesława Gołasa i Wiesława Michnikowskiego.
Tym to również autor sztuk teatralnych, między innymi "Rozmowy przy wycinaniu lasu", "Kochany panie Ionesco", "Dżdżownice wychodzą na asfalt", "Skarb". Niektóre zostały zrealizowane w Teatrze Polskiego Radia, jak: "Czterech z pianinem" czy "Ile waży księżyc".
Przeczytaj także
Pisał felietony do tygodników: "Wprost" i "Polityka" oraz dziennika "Rzeczpospolita". W 1998 roku dostał Nagrodę Kisiela dla najlepszego publicysty za "kpiarstwo w stylu Kisiela".
Za scenariusz do filmu "Rozmowy kontrolowane" w reżyserii Chęcińskiego w 1992 roku Stanisław Tym otrzymał nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. W 2007 odebrał Nagrodę Honorową Specjalny Miś na 5. Festiwalu Filmów Komediowych i Niezależnych "'Barejada"' w Jeleniej Górze za kontynuację dzieła Stanisława Barei, a w 2010 otrzymał tytuł Mistrza Mowy Polskiej.
Posłuchaj
14:16
Dodaj do playlisty
Posłuchaj
21:43
"Tak się dla mnie szczęśliwie złożyło, że zostałem człowiekiem zawodowo piszącym". Rozmowa Bogumiły Prządki i Iwony Malinowskiej ze Stanisławem Tymem w audycji z cyklu "Kabaretowe numery i klimaty" (PR, 2011)
Dodaj do playlisty
Posłuchaj
37:00
"Kształtowało mnie wszystko, ale myślę, że najwięcej jestem winien wdzięczności Jerzemu Dobrowolskiemu i STS-owi". Audycja Anny Napiórkowskiej o Stanisławie Tymie z cyklu "Sekrety, konkrety" (PR, 16.05.2001)
Dodaj do playlisty
W Trójce, w audycji "Trójkowo, Filmowo", Ryszard Jaźwiński rozmawiał o Stanisławie Tymie i jego twórczości z reżyserką młodego pokolenia Justyną Mytnik.
Posłuchaj
2:42
Ryszard Jaźwiński i Justyna Mytnik o twórczości Stanisława Tyma (Trójkowo, Filmowo)
Dodaj do playlisty
W "Zapraszamy do Trójki" wspomnienia przyjaciół Artysty zebrał Jacek Frenzel.
Posłuchaj
3:24
Przyjaciele wspominają Stanisława Tyma (Zapraszamy do Trójki)
Dodaj do playlisty
Stanisław Tym urodził się 17 lipca 1937 roku w Małkini Górnej. Studiował chemię na Politechnice Warszawskiej, rysunek i prace ręczne w Studium Nauczycielskim oraz przetwórstwo w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W końcu trafił do Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (obecnie Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza).
W czasie studiów był między innymi bramkarzem i szatniarzem w warszawskim studenckim klubie Stodoła. Potem występował, pisał również teksty. W 1964 roku zdał eksternistyczny egzamin aktorski na warszawskiej PWST.
W 1976 roku podpisał list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wskutek tego jego nazwisko znalazło się na specjalnej liście autorów pod szczególnym nadzorem cenzury.
W latach 1984-1986 był dyrektorem Teatru Dramatycznego w Elblągu. W 1987 roku zajął się reżyserią teatralną. Od 1987 do 1994 roku był związany z warszawskim Teatrem Rampa, następnie do 2006 - z Teatrem Powszechnym.
Wydał książki "Mamuta tu mam. Utwory zebrane spod łóżka" oraz "Ryś".
Stanisław Tym w 2004 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, rok później otrzymał Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".
IAR/PR/dm/pr