Ossów – kluczowy punkt Bitwy Warszawskiej (Bitwa Warszawska/Trójka)
Bitwa Warszawska krok po kroku – od Ossowa po Pragę
2024-08-15, 12:08 | aktualizacja 2024-08-15, 12:08
Jak przebiegała Bitwa Warszawska? Gdzie toczyły się najważniejsze walki? Kto miał kluczowy udział w zwycięstwie? Na te i inne pytania szukaliśmy odpowiedzi w specjalnej audycji, której gościem był m.in. Daniel Olbrychski.
- 15 sierpnia obchodzimy dwa święta: kościelne Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny oraz państwowe Święto Wojska Polskiego.
- To drugie upamiętnia zwycięską Bitwę Warszawską z 1920 roku. 104 lata temu wojsko polskie rozbiło niosącą komunizm do Europy Armię Czerwoną.
- Daniel Olbrychski zagrał marszałka Józefa Piłsudskiego w filmie Jerzego Hoffmana "1920. Bitwa Warszawska".
Ossów – kluczowy punkt Bitwy Warszawskiej
Pierwszym punktem wyprawy Szlakiem Bitwy Warszawskiej był Ossów. To tutaj stoczono decydującą bitwę, po której radzieccy żołnierze zaczęli się wycofywać. Także tutaj poległ ks. Ignacy Skorupka.
– Pierwszą jaskółką zwycięstwa było to, że bolszewicy musieli pierwszy raz cofnąć się pod Wołominem. Między Wołominem a Duczkami jeździły dwa pociągi pancerne, które z dużego kalibru ostrzeliwały zmierzających w stronę Warszawy bolszewików. Przyszli tutaj pod Ossów i tu zostali pokonani – opowiadał Krzysztof Jaszczak, dyrektor Samorządowej Instytucji Kultury "Park Kulturowy – Ossów – Wrota Bitwy Warszawskiej 1920 roku".
Posłuchaj
4:42
Dodaj do playlisty
Twierdza Modlin – forteca na uboczu
Po godzinie 8.30 odwiedziliśmy Twierdzę Modlin, która była głównym punktem obrony 5. Armii generała Władysława Sikorskiego na linii Wkry.
– Wojska rosyjskie nie miały prawa tu dojść, bo otaczała nas Wisła i Narew. Poza tym twierdza, którą wybudowali sami Rosjanie, była doskonale przygotowana na obronę jeszcze po pierwszej wojnie światowej i oni sobie z tego zdawali sprawę – mówiła Elżbieta Wiercińska.
– Twierdza została tak jakby trochę z boku, Rosjanie celowo ją ominęli. Próbowali od północy, tam się nie udało, więc poszli w kierunku na Nieporęt, gdzie potem przygotowano im niespodziankę pod Radzyminem. A tutaj przygotowywano już wcześniej miejsca dla rannych żołnierzy. Nasz szpital był ogromny, oczywiście wybudowany w czasach rosyjskich – kontynuowała przewodniczka PTTK po twierdzy Modlin.
Posłuchaj
7:21
Twierdza Modlin – forteca na uboczu (Bitwa Warszawska/Trójka)
Dodaj do playlisty
Cytadela warszawska – miejsce łamania szyfrów
Z Modlina przenieśliśmy się na warszawską Cytadelę, gdzie przechwytywano i odszyfrowywano radzieckie depesze z rozkazami, co pozwoliło polskim dowódcom na przygotowanie lepszej i zaskakującej dla wroga strategii walki. Radiostacja mogła nie tylko odbierać, ale także nadawać wiadomości, co posłużyło Polakom do zastosowania pewnego fortelu. Zakłócali oni pasmo, którym nadawali swoje komunikaty bolszewicy, przesyłając na tej samej częstotliwości obszerne fragmenty Biblii.
– Teraz postawmy się w perspektywie tego telegrafisty, który w obcym języku dostaje jakiś tekst i chce go zapisać w kodzie Morse'a. Litera to jest litera. Dopiero po odebraniu informacji on może próbować zidentyfikować, z czym ma do czynienia. Pismo Święte ma to do siebie, że jest łatwo dostępne, a objętość tekstu jest na tyle duża, żeby po prostu daną częstotliwość zapchać na wiele godzin – opowiadał Grzegorz Rutkowski z Muzeum Historii Polski.
Posłuchaj
5:22
Cytadela warszawska – miejsce łamania szyfrów (Bitwa Warszawska/Trójka)
Dodaj do playlisty
Sulejówek – wspomnienie marszałka Piłsudskiego
Kolejnym przystankiem na Szlaku Bitwy Warszawskiej był Sulejówek. To właśnie tutaj znajduje się muzeum Józefa Piłsudskiego. Część ekspozycji poświęcona jest zwycięskiej bitwie z 1920 roku, do której Polaków poprowadził właśnie ów narodowy bohater.
– Badając dokumenty, po wielokroć zadawaliśmy sobie pytanie, co było tą siłą sprawczą Cudu nad Wisłą. Oprócz niezwykle istotnych czynników jak wola, organizacja, nauka czy morale, jednak tym bardzo istotnym czynnikiem sprawczym była żelazna wola i żelazna ręka wodza naczelnego i naczelnika państwa – mówił Grzegorz Nowicki, zastępca dyrektora ds. naukowych Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.
Posłuchaj
7:32
Sulejówek – wspomnienie marszałka Piłsudskiego (Bitwa Warszawska/Trójka)
Dodaj do playlisty
Daniel Olbrychski jako Piłsudski
W filmie Jerzego Hoffmana "1920. Bitwa Warszawska", który do kin wszedł w 2011 roku, w rolę marszałka Piłsudskiego wcielił się Daniel Olbrychski. – Był to dla mnie zaszczyt i prawdziwa przyjemność – zapewniał aktor w rozmowie z Pawłem Turskim.
– Ja bardzo się do tego przyłożyłem, żeby troszkę oddać sposób jego mówienia, chodzenia czy gestów, które śladowo zauważyłem w dokumentach. Jestem też fanatykiem historii i dało mi to asumpt do pogłębienia wiedzy. Jest znakomita książka Normana Daviesa, analiza tego zupełnie niesłychanego zdarzenia w dziejach Europy i świata. W końcu dokładnie tego 15 sierpnia, którego rocznicę dzisiaj świętujemy, zatrzymaliśmy pochód okrutnego barbarzyństwa, który mógłby się zakończyć co najmniej na kanale La Manche – przypominał Daniel Olbrychski.
Posłuchaj
10:12
Daniel Olbrychski jako Piłsudski (Bitwa Warszawska/Trójka)
Dodaj do playlisty
źródło: YouTube / Kino Helios Polska
Praskie zaplecze frontu
Na koniec trasy powróciliśmy do Warszawy, a dokładnie na Pragę, gdzie znajduje się Liceum im. Władysława IV. Jego budynek jest jednym z symboli Bitwy Warszawskiej, pełniąc kluczową funkcję na zapleczu frontu. To właśnie w nim prowadzono nabór do ochotniczych oddziałów 1. Batalionu 36. Pułku Legii Akademickiej, który stacjonował nieopodal, przy ul. 11 listopada.
– Do tego gmachu na początku sierpnia 1920 roku przybył ksiądz Ignacy Skorupka, który stał się symbolem Bitwy Warszawskiej. Poprosił o skierowanie do jednego z oddziałów. Początkowo jego prośba została odrzucona, bo takich próśb było bardzo dużo. Ostatecznie biskup polowy Wojska Polskiego Gall zdecydował się go przydzielić do oddziału i był on nie tylko wspomnianym symbolem, ale tak na co dzień w życiu garnizonowym, w obliczu wysłania na front, był on takim powiernikiem przyjacielem – opowiadał przewodnik po Warszawie Adrian Sobieszczański.
To właśnie z tego budynku 13 sierpnia 1920 roku ksiądz Skorupka wyruszył razem ze swoimi żołnierzami pod Ossów, gdzie następnego dnia po południu zginął.
Posłuchaj
5:59
Praskie zaplecze frontu (Bitwa Warszawska/Trójka)
Dodaj do playlisty
Czytaj też:
- Piłsudski czy Matka Boska? Cud nad Wisłą, wojna i siły nadprzyrodzone
- "Bij bolszewika!" kontra "na polski front!". Propaganda i literatura w wojnie polsko-bolszewickiej
***
Tytuł audycji: Bitwa Warszawska
Prowadzi: Paweł Turski
Data emisji: 15.08.2024
Godziny emisji: 8.00-10.00
kc/wmkor