Obywatelskie nieposłuszeństwo – skuteczny sposób na zmiany?

• Obywatelskie nieposłuszeństwo polega na bezprzemocowym wywieraniu presji na władze, przy celowym łamaniu niektórych przepisów prawa.
• W Polsce mamy długą tradycję protestu, sięgającą czasów zaborów. Protesty w Poznaniu (1956), marcowe (1968), w Stoczni Gdańskiej (1970, 1980, 1988) czy w Radomiu i Ursusie (1976) przyczyniły się do uformowania nowego ustroju i powstania III Rzeczpospolitej.
• Działacze proekologicznego Ostatniego Pokolenia zasłynęli z kontrowersyjnych akcji, takich jak niszczenie dzieł sztuki czy blokowanie głównych ulic miast.

Organizacja Ostatnie Pokolenie powstała kilka lat temu w Niemczech. Jej członkowie mają w "dorobku" m.in. oblanie czarną substancją szyby chroniącej obraz Gustava Klimta "Życie i Śmierć" w Muzeum Leopoldów w Wiedniu w 2022 roku. Ostatnio o aktywistach zrobiło się głośno także w Polsce. Kilka dni temu utrudniali oni wejście na koncert Taylor Swift na Stadionie Narodowym w Warszawie.

"Pisanie książek nie jest odpowiedzią, gdy walczymy o przetrwanie"

– Kiedy człowiek głębiej wchodzi w tematy związane z tym, jak wygląda nasza rzeczywistość, wczytuje się w raporty, dowiaduje, w jak dramatycznym momencie jesteśmy, to zaczyna rozumieć, że pisanie książek nie jest odpowiedzią, gdy walczymy o przetrwanie. Gdy ktoś na ulicy wręczył mi ulotkę "Ostatniego pokolenia", bez wahania przyłączyłam się do ruchu – mówi Michalina Czerwońska.

– Możliwość odzyskiwania własnej sprawczości w obliczu tak przeogromnego kryzysu, który grozi absolutną zapaścią społeczną i zniszczeniem wszystkiego, co kocham, jest dla mnie ekstremalnie budująca i energetyzująca. Kiedy widzę, jak dużo ludzie są w stanie poświęcić, żeby działać, wtedy czuję, że może jest dla nas jeszcze jakaś szansa – dodaje aktywistka.

Protesty bez podtekstów

Z kolei Jarosław Kuisz zwraca uwagę, że młodzi ludzie działający m.in. w polskiej odnodze "Ostatniego Pokolenia" reprezentują jednocześnie pierwsze pokolenie urodzone i wychowane w niepodległym, demokratycznym państwie.

– Dopiero w demokracji można działać w taki sposób, który będzie wolny od podtekstów, że chodzi o obalenie ustroju i podważenie sojuszu ze Związkiem Radzieckim. Mam wrażenie, że kiedy się odetnie ten ogon rozbiorowo-peerelowski, widać że my tu zaczynamy rozmawiać o czymś totalnie pionierskim – uważa publicysta "Kultury Liberalnej".

Nietrwały czynnik szoku

– Niepodległość nie napełni ci lodówki ani nie kupi pieluchy twojemu dziecku – kontruje Gabriela Wilczyńska. – Dla przeciętnego człowieka takie wzniosłe slogany tak naprawdę nie mają znaczenia, bo kiedy przychodzi co do czego, to nadal jesteś na skraju minimalnej, twoje dziecko jest głodne, nie ma żłobka ani autobusu, bo mieszkasz poza dużym miastem – wylicza działaczka Ogólnopolskiego Związku Zawodowego "Inicjatywa Pracownicza".

Organizacja, działająca przede wszystkim wśród studentów wyższych uczelni, też nie stroni od radykalnych działań, takich jak strajki okupacyjne itp. – Te metody wyczerpują się po jakimś czasie. Musimy szukać metod, które będą faktycznie przynosiły skutki. Coś, co przez chwilę ma ten czynnik szoku, po jakimś czasie się wyczerpuje – mówi Wilczyńska.

Posłuchaj

51:14

Obywatelskie nieposłuszeństwo – skuteczny sposób na zmiany? (Klub Trójki/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

• Wybory a polskie społeczeństwo. Czy w ogóle lubimy decydować?
• Jak rozmawiać o rzeczach, które dzielą nasze społeczeństwo? Jaki język dominuje w przestrzeni publicznej?

***

Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Paulina Wilk
Goście: Michalina Czerwońska (Ostatnie Pokolenie), Jarosław Kuisz (historyk i publicysta "Kultury Liberalnej"), Gabriela Wilczyńska (Ogólnopolski Związek Zawodowy "Inicjatywa Pracownicza")
Data emisji: 6.08.2024
Godzina emisji: 20.07 

kc/kmp