Niejednoznaczna historia pegeerów według Bartosza Panka (Plik Tekstowy/Trójka)
Reklama
Niejednoznaczna historia pegeerów według Bartosza Panka
2024-05-18, 21:05 | aktualizacja 2024-06-13, 11:06
Skąd wzięły się Państwowe Gospodarstwa Rolne? Jak żyło się w nich ludziom w czasach PRL-u? Co się z nimi stało po 1989 roku? Na te pytania szukaliśmy odpowiedzi wraz z Bartoszem Pankiem, autorem książki "Zboże rosło jak las. Pamięć o pegeerach".
Bartosz Panek jest reportażystą i redaktorem naczelnym Studia Reportażu PR. Któregoś razu, wracając z wyjazdu dokumentacyjnego w okolicach Białegostoku, postanowił pojechać bocznymi, mniej uczęszczanymi drogami. W ten sposób trafił do wsi Grądy-Woniecko, gdzie w latach 60. XX wieku utworzono Państwowe Przedsiębiorstwo Gospodarki Rolnej "Wizna", wcielając w jego obszar ponad półtora tysiąca hektarów okolicznych łąk, pastwisk i bagien.
Dziś we wsi stoją stare, popegeerowskie bloki, a centralny, czteropiętrowy budynek, który kiedyś był hotelem robotniczym, został zamieniony w zakład karny. Jego widok zainspirował Panka do zajęcia się tematem dawnych pegeerów. – Moje zamierzenia na początku były bardzo skromne. Przede wszystkim chciałem się przyjrzeć tej infrastrukturze, która pozostała. Ale to okazało się wyłącznie tą naskórkową warstwą – wspomina reporter.
Zagospodarowanie milionów hektarów
Gość audycji "Plik tekstowy" opowiada o genezie pegeerów. – Myślę, że przede wszystkim chodziło o zagospodarowanie milionów hektarów ziemi, którą Polska dostała od Niemiec. Te gospodarstwa, przede wszystkim na północy i na północnym wschodzie, pojunkierskie czy też opuszczone przez osadników pruskich na Mazurach i Warmii oraz przez samych Mazurów, były spore. Oczywistym sposobem było znacjonalizowanie tego majątku i stworzenie tam gospodarstw należących do państwa.
– Najcenniejsza lekcja, która dla mnie samego płynie z prawie czteroletniej pracy nad tą książką, to jest takie banalne stwierdzenie, że w odniesieniu do pegeerów mało rzeczy jest jednoznacznych, mało pewnych zdań zawierających duże kwantyfikatory da się wypowiedzieć, biorąc pełną odpowiedzialność za to, co się mówi na ich temat – mówi Bartosz Panek.
Posłuchaj
45:23
Dodaj do playlisty
***
Tytuł audycji: Plik tekstowy
Prowadzi: Max Cegielski
Gość: Bartosz Panek
Data emisji: 18.05.2024
Godzina emisji: 20.11
kc/wmkor