"Zapomniany patriota" - reportaż Magdy Skawińskiej (Reportaż w Trójce)
Ludwik Rajchman – to on wymyślił UNICEF. Reportaż Magdy Skawińskiej
2024-05-22, 08:05 | aktualizacja 2024-05-22, 09:05
Życiorys miał tak bogaty, że można by nim obdzielić kilka osób i na pewno nie nudziłyby się. Ludwik Rajchman – wybitny polski bakteriolog, humanista, twórca Polskiego Zakładu Higieny. Wymyślił UNICEF. Dlaczego tak wybitna postać nie funkcjonuje w powszechnej świadomości?
W rocznicę zakończenia wojny jeden ze skwerów we Wrocławiu został nazwany imieniem Ludwika Rajchmana. Na uroczystość przyjechała z Francji jego prawnuczka Marta Balińska. Jak to się stało, że Wrocław postanowił uhonorować tego niezwykłego Polaka? - Kiedy Rosja zaczęła swoją pełnoskalową inwazję w Ukrainie, Wrocław był jednym z najsilniej obleganych przez uchodźców polskich miast. Z tak wielkim kryzysem w naszej historii nikt się nie mierzył. UNICEF był organizacją, która nie pytała: "jak". Powiedzieli: "mamy pewne doświadczenie w tego typu sytuacjach" - opowiada Radosław Michalski, pomysłodawca nadania skwerowi imienia Ludwika Rajchmana.
Marta Balińska na wystawie plenerowej poświęconej Rajchmanowi na wrocławskim Rynku. Fot. Grzegorz Rajter, Urząd Miejski Wrocławia - Kiedy z UNICEFEM współpracowaliśmy przez dwa lata, w naturalny sposób zrodziła się w nas wdzięczność. We Wrocławiu stanął krasnal upamiętniający wsparcie UNICEF-u. Podczas jednej z rozmów zapytali nas, czy wiemy, że to Polak założył UNICEF. (...) Wówczas pomyśleliśmy o tym, że wdzięcznością Wrocławia będzie upamiętnienie jego osoby - tłumaczy rozmówca Magdy Skawińskiej.
Życie Ludwika Rajchmana było bardzo ciekawe. Już w czasie studiów był działaczem PPS-u związanym z Piłsudskim, za co trafił do więzienia. Rosjanie wypuścili go po kilku miesiącach – za kaucją i z nakazem opuszczenia kraju. Wyjechał wówczas do Paryża, na staż w Instytucie Pasteura, pod okiem noblisty Ilii Miecznikowa.
Był kierownikiem laboratorium w Królewskim Instytucie Zdrowia Publicznego w Londynie. Jako przedstawiciel Ligi Narodów w okresie międzywojennym pełnił w Chinach funkcję doradcy medycznego oraz funkcję eksperta w Narodowej Radzie Ekonomicznej do spraw odbudowy Chin. W czasie II wojny światowej był wysłannikiem premiera Władysława Sikorskiego do prezydenta Roosevelta.
Najczęściej czytane:
- Wsparcie dla rodzin zastępczych. Reportaż Magdy Skawińskiej
- Skrywająca wiele tajemnic część Warszawy - reportaż Antoniego Rokickiego "Mój Muranów"
Po wojnie Rajchman został przedstawicielem Polski w UNRRA. Nasz kraj był największym obok Chin beneficjentem pomocy. Kiedy UNRRA kończyła działalność, na ostatnim plenum organizacji wygłosił żarliwe przemówienie, mające zwrócić uwagę na sytuację tych najbardziej bezbronnych ofiar wojny, czyli dzieci. Jego postulaty zostały przyjęte. UNICEF powstał jako organizacja tymczasowa, a działa do dzisiaj.
Ludwik Rajchman pochodził z bardzo nietuzinkowej rodziny. Jego rodzice należeli do środowiska literacko-artystycznego. Ojciec Aleksander był założycielem i pierwszym dyrektorem Filharmonii Warszawskiej, a matka Melania – publicystką i działaczką ruchu kobiecego.
Ludwik miał także sławne rodzeństwo. Jego siostra Helena Radlińska należała do kluczowych postaci polskiej pedagogiki społecznej, współpracowała z Januszem Korczakiem. Natomiast młodszy brat Aleksander był cenionym profesorem matematyki. Do znanych krewnych Rajchmana należał także Ludwik Hirszfeld, znakomity immunolog, twórca seroantropologii.
Posłuchaj
14:16
Dodaj do playlisty
***
Tytuł reportażu: "Zapomniany patriota"
Autor reportażu: Magda Skawińska
Data emisji: 21.04.2024
Godzina emisji: 18.40
qch/kormp