- Wyspiański, czego by się nie dotknął, to zamieniał w złoto. Nawet jeśli to było przekleństwo - uważa prof. Maciej Wojtyszko, pisarz, dramaturg, reżyser i autor "Chryje z Polską: rzecz o Stanisławie Wyspiańskim".
Wojciech Natanson, historyk i krytyk teatralny, także autor książki o Stanisławie Wyspiańskim, dodaje: - Typ jego wyobraźni jeden z psychologów okresu międzywojennego, Jan Wincenty Ostrowski, próbował określić jako wyobraźnia ejdetyczna. Tzn. Wyspiański widział wspomnienia o ludziach nieżywych czy syntezy historyczne tak jak osoby realne, i potrafił z nimi rozmawiać, cały czas zdając sobie sprawę, że to nie są duchy, tylko abstrakcje.
Teatrze w teatrze
Stanisław Wyspiański w swoich dziełach scenicznych potrafił łączyć różne światy i konwencje. W "Bolesławie Śmiałym" nie bał się stworzyć monumentalnych postaci z polskiej historii, które były ubrane w stroje inspirowane góralszczyzną. Natomiast w "Wyzwoleniu" obnażał teatr i stosował zabieg teatru w teatrze.
- "Teatr to moje narzędzie. Pokazuję wam, jakie mam narzędzie, a potem tym narzędziem wprowadzam Polskę, świat, wszystko". To strasznie piękna inspiracja. Dobrze wiedzieć, że miał też świadomość tego, że można posłużyć się teatrem jako narzędziem, które jest ujawnione - twierdzi prof. Maciej Wojtyszko.
Studium o "Hamlecie"
Najpełniejszą teorię swojego teatru Stanisław Wyspiański zawarł w "Hamlecie", a właściwie w "Studium o Hamlecie". Starał się tu odpowiedzieć na pytania o istotę teatru. Inspiracją stała się rozmowa z aktorem Kazimierzem Kamińskim o tym, jak grać postać duńskiego księcia. Napisał to studium, czy literacko wyreżyserował "Hamleta", w ciągu dwóch tygodni. - Dla Wyspiańskiego aktor to jest przede wszystkim osoba działająca - komentuje prof. Barbara Osterloff, teatrolog i historyk teatru.
- Aktywni twórcy, wpisani w tę materię szekspirowską teatru. Tutaj bardzo charakterystyczne jest zwracanie uwagi na funkcję słowa w teatrze. To również pojawia się na kartach "Hamleta", że to słowo też jest takim aktem działania, kształtowania świata - kontynuuje.
Czytaj także:
Tytuł audycji: Skarby kultury polskiej
Prowadziła: Anna Stempniak
Data emisji: 24.01.2024 r.
Godzina emisji: 23.40
DS/kk
kor-wm
Stanisław Wyspiański. Twórca, który łączył różne światy - Jedynka - polskieradio.pl