Reklama

Pałac w Kocku – XVIII-wieczny zabytek związany z rodem Sapiehów

2023-11-22, 16:11 | aktualizacja 2023-11-22, 18:11

Kock znamy z podręczników historii jako miejsce wielkiej bitwy kampanii wrześniowej 1939 roku, ale w mieście warto odwiedzić XVIII-wieczny pałac, wybudowany za czasów księżnej Anny Pauliny Jabłonowskiej, wywodzącej się z rodu Sapiehów.

Kock to miasto położone w północnej części województwa lubelskiego, przy drodze z Lublina do Radzynia Podlaskiego
Najważniejszym i najbardziej okazałym zabytkiem miejscowości jest XVIII-wieczny pałac księżnej Anny Jabłonowskiej, otoczony pięknym parkiem.
W zabytkowym pałacu mieszczą się obecnie Państwowy Dom Opieki Społecznej oraz Dom Kultury.

Kock początkowo był wsią, która w 1417 roku otrzymała prawa miejskie za zgodą króla Władysława Jagiełły. W 1512 roku miejscowość została przekazana Mikołajowi Firlejowi za zasługi w czasie działań wojennych. Rodzina tego szlachcica należała wówczas do najbogatszych i najbardziej znanych w całej Polsce.

XVIII-wieczny pałac – wizytówka rodu Sapiehów

Miejscowy pałac powstał za życia syna Mikołaja Firleja, Piotra. Tutejsze ziemie należały do owej rodziny przez kolejne sto lat. Pod koniec XVII wieku zostały przejęte przez Jana Wielkopolskiego, a w latach trzydziestych XVIII stulecia nabył je książę Kazimierz Karol Sapieha. W 1765 roku właścicielką włości została pochodząca z rodu Sapiehów księżna Anna Paulina Jabłonowska.

To właśnie za jej czasów powstał nowy pałac, składający się z trzech części zwieńczonych typowo polskimi, mansardowymi dachami. Główny budynek połączony był z dwiema oficynami kolumnowymi galeriami w stylu jońskim. Pałac stał na cyplu nadwieprzańskiej skarpy, w której wyżłobiono grotę, a następnie ją także udekorowano kolumnami.

Przebudowa Meissnerów

Po śmierci księżnej Anny nastąpił problem z podziałem majątku. Spadkobiercy nie umieli się dogadać, w efekcie czego poważnie zadłużona posiadłość musiała zostać sprzedana. Kupcem został bankier Jan Meissner, który po śmierci zapisał pałac swej najstarszej córce Katarzynie Aleksandrze. Ta postanowiła przebudować go według projektu znanego architekta Henryka Marconiego.

Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XIX wieku obiekt nabrał późnoklasycystycznego i neorenesansowego charakteru. Wymieniono dach, a w miejscu kolumnowych galerii pojawiły się czworoboczne filary, ustawione w dwóch rzędach. Dodano też nowe portyki i taras, który ciągnął się wzdłuż całej elewacji ogrodowej. Zmianie uległy wnętrza, a w szczególności klatka schodowa, która została ozdobiona dużymi kolumnami doryckimi.

Przeczytaj także:

Majątek Żółtowskich trafia w ręce państwa

Kolejny remont rezydencji przypadł na końcówkę lat pięćdziesiątych XIX stulecia. Po śmierci baronowej Katarzyny Aleksandry Kock otrzymali w spadku jej siostrzeńcy. Niedługo potem majątek zakupił Adam Żółtowski, później jego właścicielem był jego syn, hrabia Edward, a od 1944 roku - hrabia Józef Żółtowski.

Zdewastowany podczas działań wojennych pałac został przejęty przez państwo. Do 1961 roku mieścił się w nim Urząd Miasta i Gminy Kock. Potem uruchomiono w nim szkołę mechanizacji rolnictwa, a w połowie lat siedemdziesiątych budynek został odnowiony rękami pracowników Przedsiębiorstwa Zjednoczonego Budownictwa ZREMB. W latach osiemdziesiątych pałac przygarnęły pod swe skrzydła władze wojewódzkie. Dziś znajduje się w nim Państwowy Dom Opieki Społecznej oraz Dom Kultury.