Dziady i upiory w Bibliotece Narodowej - wystawa z Mickiewiczem w tle

• Wystawa "Dziady – Upiór" w Bibliotece Narodowej prezentuje przekrój historii związanej z badaniem tematu upiorów.
• Na wystawie znajdziemy zarówno średniowieczną rozprawę naukową na temat upiorów spod Lwowa, jak i pierwsze wydanie "Wiedźmina" Andrzeja Sapkowskiego.
• Ważną część ekspozycji stanowią dzieła Adama Mickiewicza, m.in. wczesne wydania tomu poezji oraz opublikowany w Paryżu egzemplarz trzeciej części "Dziadów".  

Wedle dawnych wierzeń ludowych upiór był człowiekiem posiadającym pewne specyficzne cechy. – Lud uważał, że upiór ma dwie dusze. Gdy umrze, to jedna z nich odchodzi w zaświaty, a druga zostaje w ciele – objaśnia Łukasz Kozak, kurator wystawy "Dziady – Upiór".

Diabelskie wpływy i upiory spod Lwowa

Tradycyjne legendy zderzyły się w pewnym momencie z interpretacją kościelną. Zwolennikami tezy mówiącej o istnieniu upiorów byli jezuici, którzy jednak przedstawili własną wizję tych stworzeń. – Nie mogli powiedzieć, że to są dwie dusze, bo w wierze katolickiej człowiek ma jedną duszę i to byłaby herezja. Wymyślili, że to jest diabeł, który wchodzi w trupa. Wobec tego lud zaczął uważać, że jedna dusza jest dobra, a druga zła – mówi gość Trójki.

Kozak zwraca też uwagę na podobieństwo słów "upiór" i "wampir". – Rzeczywiście jest tak, że upiory i wampiry to było jedno i to samo, przynajmniej do połowy XIX wieku.

Kilkaset lat temu dużą popularnością w Europie cieszyły się upiory pochodzące z Polski czy Ukrainy. W XVI wieku na Uniwersytecie w Padwie trwała ożywiona dyskusja na ich temat. – Mamy na wystawie taką właśnie rozprawę, w której pojawia się temat upiorzycy spod Lwowa. Jest to naukowe dzieło, wydane przez Lorenza Pasquata dokładnie w roku 1600 – opowiada rozmówca Katarzyny Cygler.  

Sapkowski spadkobiercą Mickiewicza

Najwybitniejszym dziełem polskiej literatury, poruszającym tematykę upiorów, są "Dziady" Adama Mickiewicza. Cztery części dramatu naszego narodowego wieszcza ukazały się w latach 1823–1860. – Być może zbytnio nas się nimi katuje w szkole jako lekturą, a to naprawdę jest absolutnie fascynująca, wspaniała rzecz – uważa Łukasz Kozak.

Na wystawie w Bibliotece Narodowej znajdziemy też eksponaty z czasów o wiele nam bliższych. Jest wśród nich pierwsze wydanie "Wiedźmina" Andrzeja Sapkowskiego. W książce nie brakuje odniesień do świata upiorów i strzyg, opisywanego wcześniej przez Mickiewicza.

Wystawa "Dziady – Upiór" będzie czynna co najmniej do 6 stycznia 2024 roku. Można ją zwiedzać w towarzystwie przewodnika, po uprzednim zarezerwowaniu terminu na oficjalnej stronie internetowej Biblioteki Narodowej.

Posłuchaj

6:05

Dziady i upiory w Bibliotece Narodowej (Trójka do trzeciej)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Czytaj też: 

• "Dziady" - Mickiewicz rewolucjonizuje gatunek dramatu i wykracza poza epokę
• "Dziady. Śladami Adama Mickiewicza". Wielkie widowisko prosto z Litwy

***

Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Katarzyna Cygler
Gość: Łukasz Kozak (kurator wystawy "Dziady – Upiór" w Bibliotece Narodowej)
Data emisji: 20.11.2023
Godzina emisji: 13.13

kc/DS