Podziemne sekrety Pałacu Saskiego i Pałacu Brühla. Kiedy powstały i komu służyły tajemnicze tunele?

• Liczący 45 metrów tunel pod Pałacem Saskim został odkryty w roku 2006 roku, podczas pierwszych bań archeologicznych.
• Tajemniczą podziemną strukturą na terenie Pałacu Brühla wyglądającą na tunel, wykryto dzięki badaniom georadarowym prowadzonym przed rozpoczęciem prac archeologicznych.
• To jest duża zagadka i przyznam, że emocjonująca – mówi Sławomir Kuliński, rzecznik prasowy Pałacu Saskiego.

Pałac Saski: tajny łącznik z orłem na sklepieniu

Tunel pod Pałacem Saskim został odkryty już w 2006 roku, podczas pierwszych badań archeologicznych, jednak nie był szerszej publiczności przedstawiany. – Postanowiliśmy to zmienić, gdyż na pewno ten tunel po odbudowie Pałacu Saskiego zostanie i najprawdopodobniej będzie stanowił element wystawy dotyczącej polskich kryptologów. Dlaczego? Bo właśnie z nimi wiąże się jego historia – opowiada Sławomir Kuliński, rzecznik prasowy Pałacu Saskiego.

Przed wojną w całym pałacu mieścił się Sztab Generalny Wojska Polskiego. W północnym skrzydle była Generalicja, w południowym zaś mieścił się wywiad. – Łącznicy przebiegający z najtajniejszymi meldunkami z Dwójki, czyli z wywiadu, musieli wyjść z pałacu, gdyż jedyne połączenie obu skrzydeł stanowiła kolumnada, po której marszałek Piłsudski w pewnym momencie zabronił przechodzić. Dlatego postanowiono wybudować tunel, który ma blisko 45 m długości i znajduje się ok. 15 metrów przed frontem Grobu Nieznanego Żołnierza – tłumaczy rozmówca Witolda Lazara. – Tunel wykonany jest z cegieł pochodzących z cegielni Wawrzyna, która istniała od 1901 do 1945 roku, stąd od razu wiedzieliśmy, jaki był okres jego powstania. Natomiast już w samym tunelu są znaki wskazujące na konkretny rok powstania. W dwóch miejscach na sklepieniu jakiś nieznany budowniczy wydrapał datę 1933. Ale wydrapał też symbol orła: potężny orzeł, skrzydła szeroko rozpostarte, brak korony na głowie – opisuje.

– To nie symbol Ludowego Wojska Polskiego, ale orzeł legionowy, charakterystyczny dla lat 20. i 30. oraz obiektów wojskowych – wyjaśnia.

Pałac Brühla: tajemnicza struktura do odkrycia za rok

Swoje tajemnice ma również Pałac Brühla, równie ważny i ciekawy, chociaż trochę przyćmiony przez Pałac Saski. Są one związane również z tunelem. – Kiedy prowadziliśmy prace georadarowe przed rozpoczęciem prac archeologicznych na terenie Pałacu Brühla, okazało się, że jest anomalia, która ewidentnie wygląda na tunel – zdradza rozmówca Witolda Lazara i od razu ostrzega, że trzeba się uzbroić w cierpliwość: – Do końca tego roku odkopujemy jedynie oficyny: natomiast pod korpus wchodzimy dopiero w przyszłym roku. I to będzie właśnie zagadka do rozwiązania, co ten tunel tam robi i dokąd biegnie. On nie pokrywa się z żadnymi planami, choćby z XIX-wieczną siecią wodociągową, nie ma go na żadnych planach, które mamy z Centralnej Biblioteki Wojskowej, z Archiwum Wojskowego, nie ma go również w żadnych wspomnieniach – wskazuje.

– Są relacje i zapiski ludzi z Powstania Warszawskiego, że pod Teatrem Wielkim był potężny szpital powstańczy połączony pod ziemią z różnymi budynkami. Nie chcę ferować, czy to jest właśnie to... Duża zagadka i przyznam, że emocjonująca – dodaje.

Przeczytaj także

• Ruszają prace przygotowawcze przed odbudową Pałacu Saskiego
• Muzeum Wojska Polskiego: tłumy na otwarciu nowej siedziby i ekspozycji w Cytadeli Warszawskiej
• Pałac Brühla i Pałac Saski: archeolodzy powoli odkrywają ich niezwykłe tajemnice. Co już znaleźli?
• Ślady dawnej Warszawy odkryte na budowie Placu Centralnego. Co się z nimi stanie?

Posłuchaj

6:10

Tajemnicze tunele pod Pałacem Saskim i Pałacem Brühla (trójka przed południem)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Trójka przed południem
Prowadzi: Witold Lazar
Gość: Sławomir Kuliński (rzecznik prasowy Pałacu Saskiego)
Data emisji: 22.08.2023
Godziny emisji: 10.14, 10.20

pr