Polsko-niemieckie gry dyplomatyczne o powojenny los Szczecina (Klub Trójki)
Polsko-niemieckie gry dyplomatyczne o powojenny los Szczecina
2023-04-27, 11:04 | aktualizacja 2023-04-27, 13:04
26 kwietnia 1945 roku Armia Czerwona wkroczyła do opuszczonego przez Niemców Szczecina. Tego dnia rozpoczęła się dwumiesięczna, dyplomatyczna gra o polityczną przyszłość tego miasta nad Odrą. Jakie były etapy gry o Szczecin, która ostatecznie zakończyła się 5 lipca 1945 roku przyznaniem miasta Polsce?
22 marca 1945 roku Szczecin ogłoszono twierdzą. Pierwszym komendantem został generał Werner Hühner, dotychczasowy dowódca garnizonu. Do obrony miasta wyznaczono Dywizję Forteczną Stettin: ziemne umocnienia powstały na Wzgórzach Warszewskich. Na Jasnych Błoniach urządzono pas startowy dla samolotów, a ludność cywilną ewakuowano z miasta. Nad ranem 20 kwietnia rozpoczęła się decydująca operacja. Armia usadowiła się na lewym brzegu Odry.
Ewakuacja Szczecina
25 kwietnia dowództwo walczącej w tym rejonie Grupy Armii "Weichsel" uchyliło status twierdzy dla Szczecina i zarządziło ewakuację miasta. Wraz z zapadnięciem ciemności wszystkie stacjonujące tam jednostki miały opuścić miasto. Żołnierze i cywile uciekali drogami na Police i Tanowo. W nocy z 25 na 26 kwietnia Niemcy wysadzili pozostałe szczecińskie mosty i urządzenia portowe. Również marynarze odpalali ładunki wybuchowe, by sprawne jednostki nie wpadły w ręce Rosjan.
26 kwietnia do generała Skorobogatkina zgłosiła się grupa cywilów z białymi flagami i poinformowała, że wojska niemieckie się wycofały. Drogi na zachód były odcięte, resztki ludności i wojska uciekały z miasta drogą przez Głębokie i Tanowo. Do południa Sowieci zajęli całe miasto.
O losach powojennego Szczecina mówili w Trójce: Wojciech Lizak (historyk Szczecina), Bartłomiej Sitarz (Archiwum Państwowe w Szczecinie), prof. Marek Kornat (Instytut Historii PAN).
"Najdalsza Polska"
Trzy lata temu, z okazji 75. rocznicy włączenia metropolii nad Odrą w skład państwa polskiego, powstała wystawa "Najdalsza Polska. Szczecin 1945–1948". Autorzy ukazali na niej, jak odmienne – choć nie mniej burzliwe od losów pozostałej części Polski – były początki powojennego życia Polaków na tych ziemiach. Ekspozycja prezentowała genezę postulatów wytyczenia granic Polski na Odrze, losy Polaków wywiezionych przez Niemców w czasie wojny na roboty do Szczecina, realia sowieckiej obecności w Szczecinie, transfer ludności polskiej z Kresów na Pomorze Zachodnie, budowę życia Kościoła katolickiego.
Posłuchaj
50:13
Dodaj do playlisty
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Piotr Semka
Goście: Wojciech Lizak (historyk Szczecina), Bartłomiej Sitarz (Archiwum Państwowe w Szczecinie), prof. Marek Kornat (Instytut Historii PAN)
Data emisji: 26.04.2023
Godzina emisji: 21.09
IPN/PR24/zch