Barwne i niezwykłe wielkanocne obyczaje w Polsce (Zagadkowa niedziela/Trójka)
Siuda Baba, pucheroki, turki, muradyny i inne: staropolskie zwyczaje wielkanocne
2023-04-09, 12:04 | aktualizacja 2023-04-09, 13:04
Okres wielkanocny to czas radości i oczekiwania związany ze zmartwychwstaniem Chrystusa, ale też nadejściem wiosny i rozpoczęciem nowego cyklu życia. Właśnie wtedy, w czasie Wielkanocy, pojawiają się różne postacie folklorystyczne i różne zwyczaje.
Podkrakowskie pucheroki
– Jednym z takich zwyczajów są pucheroki, wielkanocna tradycja obchodzona w Bibicach, niewielkiej miejscowości w pobliżu Krakowa – mówi Anna Olej-Kobus, podróżniczka i pisarka. – Dawniej na Wielkanoc żakowie, czyli studenci Akademii Krakowskiej, nazywani pucherokami – od łacińskiego słowa puer, czyli chłopiec – chodzili po wsi. Byli przepasani pasem zrobionym ze słomy, w rękach mieli drewniane laski lub kije oraz kosze – tłumaczy.
– Pucheroki stawali przed domem, stukali laską, i recytowali: "Ja żaczek maluty/Pogubiłem paputy./Chodziłem do nieba,/Za kawałkiem chleba./Chciałem się wrócić,/Nie chcieli mnie puścić./Przyjmijcie mnie państwo za ciurę,/Będę ja łapał sąsiadowe kurę". Wtedy gospodyni czy gospodarz dawali im do koszyka ciasto albo jajka lub kiełbasę – opisuje gość Zagadkowego Studia. – Dzisiaj Pucheroki można zobaczyć w Niedzielę Palmową i niedzielę Wielkanocną. Mają spiczaste czapy, do których jest przyczepionych bardzo dużo kolorowych wstążeczek: kiedy idą przez wioskę, nie sposób ich przegapić – dodaje.
Turki w dolinie Sanu
– To historia, która sięga dawnych czasów odsieczy wiedeńskiej. Wojacy z Radomyśla, Sarzyny i innych miejscowości z okolic Sandomierza wracali i docierali do domów właśnie w okolicach Wielkanocy przywożąc różne rzeczy, m.in. tureckie stroje – opowiada rozmówczyni Katarzyny Stoparczyk. – A że to była Wielkanoc, zaciągali spontanicznie warty przy Grobie Pańskim. To wyglądało niesamowicie: byli tacy barwni, tacy kolorowi… I do dzisiaj takie wojska tureckie można zobaczyć w Piotrowicach, Sarzynie, Radomyślu: robią parady, musztry, pokazy – wylicza.
– Razem z nimi są Doktory, które leczą śmiechem, zabawą i tańcami: porywają panny do tańca. Są też Koguty: adiutanci Baszy, czyli dowódcy – dodaje.
Przeczytaj także
- Wielkanoc kiedyś i dziś. Przenikanie się tradycji
- Lany poniedziałek. Bogactwo i przemiany tradycji
- Wielkanoc: Święta pełne symboliki i znaczeń
Posłuchaj
51:56
Dodaj do playlisty
***
Tytuł audycji: Zagadkowa niedziela
Prowadzi: Katarzyna Stoparczyk
Data emisji: 9.04.2023
Godzina emisji: 9.08
pr/pj