Choroszcz. Burzliwe losy pałacu hetmana koronnego Jana Klemensa Branickiego (Trójka po królewsku)
Choroszcz. Miejsce, które zachwycało królów i dyplomatów
2023-04-03, 12:04 | aktualizacja 2023-04-03, 13:04
Choroszcz to miasteczko leżące w okolicy Białegostoku. Jednym z jego zabytków jest zespół pałacowo-parkowy, w którym obecnie znajduje się Muzeum Wnętrz Pałacowych. I choć do dziś z dawnego wystroju pałacowego zachowały się tylko dwie płyty kominkowe z herbami Branickich i Poniatowskich, to jest to miejsce, które warto odwiedzić. Już przed wiekami o Choroszczy rozpisywali się nie tylko literaci, ale i francuscy dyplomaci, znani z wysublimowanych gustów.
Swoją sławę Choroszcz zawdzięcza rodzinie Branickich. – Zwłaszcza wielkiemu hetmanowi królewskiemu Janowi Klemensowi. To właśnie za jego czasów w gościnie u hetmana przebywał dyplomata Pierre Henin, który określił założenie słowami "poza Francją nie widziałem nic przyjemniejszego: apartamenty, ogrody, stawy, wszystko ma tu charakter doskonałej elegancji" – opowiada Marek Gaworski.
Stary dwór, nowy pałac
Historia samej miejscowości sięga pierwszej połowy XV wieku. – Najstarszym znanym właścicielem dóbr był Piotr z Gumowa. Potem majątek należał do Chodkiewiczów i Paców. Wówczas w Choroszczy stał już dwór, który przeszedł w 1703 roku w ręce rodziny Branickich – dodaje ekspert Trójki.
Hetman Jan Klemens, rezydujący w Białymstoku, szybko został oczarowany przez okolicę i właśnie tu postanowił wybudować swoją letnią rezydencję. – Prace rozpoczęte zostały w 1725 roku i trwały pięć lat. Czas pokazał, że grunt pod budowę pałacu nie został właściwie sprawdzony i budynek zaczął się rozpadać. Nowa budowla powstała do 1759 roku. Ostatnim etapem budowy założenia było powstanie oficyn, domku odźwiernego i dwóch kordegard – wylicza Marek Gaworski.
Przeczytaj także:
- Burzliwe dzieje królewskiego zamku w Lublinie, świadka narodzin Rzeczypospolitej Obojga Narodów
- Tu spotkasz ducha Czarnej Księżniczki. Jakie tajemnice skrywają Szamotuły?
- Błotnica Strzelecka: pałac, w którym podpisano rozejm kończący III powstanie śląskie
Gośćmi Branickich na ucztach i polowaniach bywały wielkie osobistości ówczesnego świata. – W Choroszczy Jan Klemens przyjmował króla Augusta III, jak również Stanisława Augusta Poniatowskiego – dodaje rozmówca Marty Piaseckiej.
Wszystkich bez mała gości ujmował park ze szpalerami drzew, kanałami, mostkami, rzeźbami. Był on dziełem francuskiego projektanta wzorującego się na miejscach, którymi najbardziej zachwycali się jego rodacy. Założenie przez stulecia było jedynym takim obiektem w Polsce.
Posłuchaj
4:33
Dodaj do playlisty
Wraz ze śmiercią hetmana przeminął okres świetności pałacu, który został zniszczony w 1915 roku, a w latach 30. XX wieku go rozebrano. Trzy dekady później podjęto decyzję o jego odbudowie, dzięki czemu możemy odwiedzić to miejsce także dziś.
Pałac Branickich w Choroszczy / Palast - Palace in Choroszcz/Pro Patria Poland Team
***
Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 3.04.2023
Godzina emisji: 9.39
gs