Urszula Żółtowska-Tomaszewska "Rola mojego życia" (Reportaż/Trójka)
Gustaw-Konrad w "Dziadach" Dejmka – najsłynniejsza rola Holoubka
2023-03-09, 16:03 | aktualizacja 2023-03-17, 18:03
15 lat temu, 6 marca 2008 roku zmarł Gustaw Holoubek, wybitny aktor teatralny i filmowy, reżyser, i dyrektor teatrów. Był Gustawem-Konradem w historycznej inscenizacji "Dziadów" Mickiewicza z 1967 roku. Wokół tego spektaklu krążą legendy: decyzja o jego zdjęciu, podjęta przez PRL-owską cenzurę, stała się impulsem studenckich protestów i początkiem Marca ’68.
– Ministerstwo Kultury i Sztuki nalegało na Dejmka, żeby przedstawienie odbyło się 7 listopada 1967, bo to jest 50. rocznica rewolucji październikowej. Dejmek zrobił wszystko, żeby przesunąć datę premiery. I przesunął ją na 25 listopada 1967 roku, jako wigilię śmierci Adama Mickiewicza – opowiada Maciej Rayzacher, aktor, opozycjonista, działacz KSS KOR. – Najpierw na scenę wkracza gromada z Kazimierzem Opalińskim jako Guślarzem: przeprowadzał obrzęd "Dziadów" w kaplicy, którą stanowił trójdrzwiowy ołtarz zaprojektowany przez scenografa Andrzeja Stopkę. Guślarz z krzyżem w ręku i na piersiach z różańcem w dłoni wygłosili motto do III części "Dziadów". Mickiewicz dedykował tę część przyjaciołom, którzy zostali zaaresztowani przez władze carskie po klęsce powstania listopadowego – opisuje.
– Momentem najważniejszym dla mnie, bo ja też oczywiście byłem na tych "Dziadach", na ostatnim przedstawieniu, była inscenizacja Wielkiej Improwizacji powiedziana przez Holoubka po raz pierwszy w całości – dodaje.
Posłuchaj
30:05
Dodaj do playlisty
– Potraktowałem go jako rolę mojego życia, bowiem myślałem o nim znacznie wcześniej, niż dane mi było go zagrać, w czasie okupacji już… Znałem na pamięć cały utwór, prawie cały – opowiada Gustaw Holoubek w archiwalnym nagraniu. – Po wielkiej improwizacji następowała przerwa w przedstawieniu. Udałem się do swojej garderoby, pochyliłem się nad lustrem. Byłem sam i nagle dostałem kopa! Straszliwego kopa, takiego, że zdrętwiał mi kręgosłup… Odwracam się: Dejmek stoi. I powiada: "Trzymaj tak dalej" – wspomina.
"Rola mojego życia" - reportaż Urszuli Żółtowskiej-Tomaszewskiej o kreacji Holoubka w "Dziadach"/Polskie Radio
***
Tytuł reportażu: Rola mojego życia
Autorka reportażu: Urszula Żółtowska-Tomaszewska
Data emisji: 8.03.2023
Godzina emisji: 22.06
pr