Odmienność bywa fascynująca, ale trzeba za nią płacić wysoką cenę

• Statystycznie "normą" jest to, co dotyczy zdecydowanej większości. Jednak w tym ujęciu to określenie nie ma żadnego waloru oceny
• Zwracanie uwagi na odmienność to cecha ewolucyjna: często odmienność oznaczała niebezpieczeństwo

"Norma" – co to znaczy?

– Przez wiele lat ucząc statystyki i używając określenia, że coś jest "normalne", miałem w głowie pojęcie statystyczne: że coś jest normą w sensie statystycznym. Natomiast dla bardzo wielu osób, które słyszą, że coś jest "normalne", to jest kwestia moralna, kwestia oceny – mówi prof. Tomasz Grzyb, psycholog z SWPS we Wrocławiu. – Znajoma ostatnio prowadziła badania dotyczące czytania: okazało się że wśród młodych ludzi czytanie "nie jest seksi". To oznacza, że ktoś, kto czyta jest kategoryzowany jako ktoś, kto nie znajduje się w pewnej normie jeśli chodzi o zachowanie – stwierdza.

– Tak więc nawet czytanie książek może być zgodne z pojęciem freaka, kogoś, kto zachowuje się odmiennie – dodaje.

Odmienność wzbudza zainteresowanie

– Jesteśmy ewolucyjnie przyzwyczajeni, żeby zwracać uwagę na odmienność: jeśli ktoś zachowuje się trochę inaczej, ubiera trochę inaczej, ma inne poglądy, to jest coś, co budzi naszą zainteresowanie. Choć trzeba sobie zdawać sprawę, że takie zainteresowanie niekoniecznie ma pozytywny charakter – tłumaczy Trójkowy gość. – Wyobraźmy sobie, że ktoś decyduje się realizować swoją pasję, kompletnie odmienną od innych: np. jak bohater znanego filmu "Billy Elliott", który wychowany i żyjący w środowisku górniczym, postanawia zostać tancerzem baletowym. Taka osoba oczywiście może robić to, co chce, ale bierze na siebie konieczność obrony tego stanowiska przed masa innych ludzi, którzy mówią "Bądź taki, jak my: rób to, co my robimy, bo to jest dobre" – wskazuje.

Odmienność jest potrzebna

– Chcę bardzo wyraźnie powiedzieć: osoby, które w jakiś sposób są odmienne, jeśli chodzi o poglądy, sposób patrzenia na rzeczywistość, z perspektywy społecznej są nam bardzo potrzebne. Osoby, które patrzą inaczej, w pewnym sensie pchają rozwój świata i społeczności – stwierdza prof. Grzyb. – Przykładem może być Nikola Tesla, który wymyślił całą masę patentów, z których do dzisiaj korzystamy, ale jego dzieciństwo nie było szczęśliwe: od dziecka musiał się zmagać ze społecznym ostracyzmem wynikającym z takiej właśnie inności.

Przeczytaj także

• Presja w życiu, sporcie, pracy – czy można tego uniknąć?
• Duńczyków patent na szczęście. Niezwykle skuteczny!
• Jąkanie i zaburzenia płynności mowy. Jak sobie z nimi radzić?
• Adrenalina: dodaje życiu ostrości, ale bywa śmiertelnie niebezpieczna

Posłuchaj

7:07

Dzisiaj Dzień Dziwaka. Co to znaczy "być inny"? (Bed & Breakfest/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Audycja: Bed and breakfast
Prowadzący: Piotr Firan, Raf Uzar
Gość: prof. Tomasz Grzyb (psycholog, SWPS we Wrocławiu)         
Data emisji: 7.01.2023
Godzina emisji: 8.25

pr